Daily Archives: 10/12/2012
Image
Συνέντευξη, Περιοδικό FACES, Bρυξέλλες 2012
Γιατί η ηρωίδα του μυθιστορήματος εκτός από το όνομα της (Τριανταφυλλιά Αηδονοπάτη), αποκαλείται συνεχώς στο μυθιστόρημα, «η με το γελοίο»;
Γιατί το όνομά της είναι εκ προοιμίου γελοίο… Την αποκωδικοποίηση την αφήνω στον αναγνώστη.
Στο βιβλίο σας υπάρχουν πολλές αναφορές στα ελληνικά νησιά, (Φολέγανδρος, Σαντορίνη). Είναι ένας έμμεσος τρόπος ανάδειξης της Ελλάδας ή αποτελούν στοιχεία μνήμης που παράλληλα λειτουργήσουν εικονοπλαστικά στον Έλληνα αναγνώστη;
Στο βιβλίο δεν υπάρχουν μόνο αυτά τα νησιά, αλλά και τα νησιά που τα καλοκαίρια γραφόταν το βιβλίο, όπως τα Κύθηρα και η Αντίπαρος, και βεβαίως η Σαντορίνη αλλά και η Άνδρος, η παραλία της Άχλας, που περιέγραψα χωρίς να την έχω επισκεφτεί αλλά ακούγοντας την περιγραφή μιας φίλης, ενώ έγραφα το συγκεκριμένο κεφάλαιο έχοντας την τελειότερη θέα του Αιγαίου από ένα μπαλκόνι στο Φυροστεφάνι… αλλά και η Φολέγανδρος που είναι το μνημονικό ίχνος της χρονιάς που προηγήθηκε της έναρξης της συγγραφής του βιβλίου. Δεν σκέφτηκα ποτέ να διαφημίσω τα νησιά για να αναδείξω την Ελλάδα, όχι ότι είναι κακή ιδέα, αλλά προσωπικά δεν το σκέφτηκα. Είναι περισσότερο η πολύ ιδιαίτερη και ερωτική σχέση που έχω με τα ελληνικά νησιά και κυρίως με τις Κυκλάδες, που τις συναντώ μέσα από μία καθρεφτική σχέση με το δικό μου ψυχικό τοπίο.
Ελλάδα-Βέλγιο, μία σχέση περίεργη για τους Έλληνες που έφυγαν από την πατρίδα και ήρθαν να ζήσουν εδώ. Πώς βιώνετε την συγγραφή σε μια δυτικοευρωπαϊκή πόλη του βορρά και τι επιρροές καταγράφονται στη ψυχοσύνθεση σας;
Η αλήθεια είναι ότι το Βέλγιο, αν και είναι ίσως μία από τις πιο φιλόξενες θεσμικά ευρωπαϊκές χώρες ως χώρα υποδοχής και με ρατσιστικά συμπτώματα σε πολύ μικρότερη έκταση από αυτά που συναντούμε αλλού, είναι μια χώρα που ανήκει στο βορρά και όπου πάρα πολλοί Έλληνες αντιμετωπίζουν προβλήματα προσαρμογής, κυρίως σε ό, τι αφορά το κλίμα, που επηρεάζει πάμπολλες πτυχές της καθημερινότητας: από την ώρα του φαγητού έως και την αρχιτεκτονική. Αυτή η τεράστια κλιματολογική διαφορά αφήνει στίγματα, που όπως θα δείτε στη συνέχεια ήδη έχουν αρχίσει να περνούν μέσα στη γραφή μου. Αυτήν τη στιγμή δουλεύω ταυτόχρονα ένα μυθιστόρημα και μία επιστολική νουβέλα. Στο ένα πρυτανεύει η βροχή, στο δεύτερο το χιόνι…
http://www.newsville.be/gr/Proswpa/ifigeneia_siafaka_to_tragoudi_tou_lygka.asp
Image
Ιφιγένεια Σιαφάκα, Το τραγούδι του λύγκα
.
Ουρλιάζει η πόλη και φτύνει σάλια επιληψίας μπρος στο θέαμα. Μόνον αγώνας επιβίωσης, το θέαμα να επιβιώσει απ’ τα μπαλκόνια και τις τηλεοράσεις και τις μεγάλες έδρες στα γνωστά σχολεία, κι έτσι να απλώνονται οι λέξεις και οι ιδέες σαν χολέρα, breeze driftin’ on by you know how I feel, και συγχορδίες συνθημάτων να εκσφενδονίζονται σαν πεταλούδες με πυρηνικά στο μέλλον, butterflies all havin’ fun you know what I mean, κι ας τελματώνει η σκέψη και πράξη, «δε βαριέσαι». Αλλά γονίδιο, σου λέει, η ευτυχία ! Sleep in peace when day is done. Κι ώσπου να βρουν το αντιγονίδιο ή ώσπου να κάνουν εγχύσεις ευτυχίας στα ανάπηρα του κόσμου ή ώσπου να μεταλλάξουν τα στραβογεννημένα καύκαλα σε πασαρελογεννημένες πέτσες, that’s what I mean, με εγχειρήσεις ευφορίας πλαστικής, αυτή θα αναζητά τον τέταρτο δρόμο, τον μεταμοντέρνο, σικ, μασώντας νευρικά παρανυχίδες, χαπάκια καταπίνοντας, πιο σικ ακόμη, stars when you shine you know how I feel, βρίζοντας λόγια αιχμηρά και πνιγηρά.
Θα έχει τολμηρές επιθυμίες, θα είναι σέξυ. And a bold world for me, θα λέει.Θα θέλει να ανατείλει σαν έως σφριγηλή από τις στάχτες της κι απ’ τον ασφοδελόν λειμώνα, it’s a new day, it’s a new life for me, θα πει. Και ύστερα θα θέλει να αποθέσει στους μαστούς της τον τόπο της τον γαλαθηνό, it’s a new dawn, σουρουπώνει η ιδέα, και ογκόλιθους-προπάτορες θα θέλει να ανορθώσει στα τρυφηλά της μπράτσα, να λιβακώσει το σύμπαν θα θέλει στις μασχάλες, dragonfly out in the sun you know what I mean, don’t you know, έθνη στους αργαλειούς να ξάνει κι ολυμπιακή να υφάνει θα θέλει μεγαθήριο πλεξούδα, and this old world is a new world, το χνώτο ν’ εκπατρίσει μ’ ένα γαλλικό φιλί στου άλλου τη χοάνη, στην πλεκτάνη, κούτελο με κούτελο, όπως θα συναντιέται. Θα θέλει να εναγκαλίζεται με τους συμπορευόμενούς της αδελφούς μες στη μεγάλη πόλη, στην πόλη που μαύρισε, η πόλη, οh freedom is mine, με εωσφόρους να παρκάρουν τα κορμιά τους κι αγγέλους να αυτοεξορίζουν τα φτερά τους, κι αν όχι, όχι με αυτούς, and this old world is a new world, έστω να φιληθεί θα θέλει με μια απειλή, μια γάτα, μια φράντζα, ένα σπυρί, μια μπούκλα θα θέλει, έστω μ’ έναν νευρόσπαστο περιπατητή ή μέρος περιπατητή, and a bold world for me, δεν έχει σημασία θα θέλει, αδιάφορων στοιχείων κατά τ’ άλλα, η γελοία.
Ιφιγένεια Σιαφάκα, Το τραγούδι του λύγκα, μυθιστόρημα, Εκδόσεις Γρηγόρη 2011
Πίνακες: Dino Valls
.
.
Image
Συνέντευξη, Περιοδικό FACES, Bρυξέλλες 2012
Κυρία Σιαφάκα, ποια ήταν τα πρώτα ερεθίσματα που σας οδήγησαν στη συγγραφή;
Η γραφή και κατ’ επέκταση η συγγραφή ήταν το μόνο πράγμα που είχα την αίσθηση, από την παιδική μου ηλικία, ότι ήξερα να διαχειρίζομαι καλά, χωρίς να υπάρξει η παραμικρή καθοδήγηση. Είναι αυτή η περίεργη αίσθηση που έχει κανείς όταν νιώθει πως γεννήθηκε γνωρίζοντας κάτι. Συνεπώς, δεν μπορώ να μιλήσω ούτε για συγκεκριμένα ερεθίσματα ούτε για ένα σημείο αναφοράς που στάθηκε η αφορμή για να στραφώ προς τη συγγραφή, δεδομένης αυτής της καταλυτική εντύπωσης ότι η γραφή ήταν παρούσα εκ προοιμίου μέσα μου.
Ασφαλώς, ύστερα από μια μακρά μαθητεία σε αναγνώσματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, πολλαπλές προσπάθειες και ασκήσεις γραπτού λόγου, αρκετή ενασχόληση με την ποίηση κυρίως, πήρα την απόφαση ότι ήταν καιρός πλέον να στραφώ σε μία περισσότερο συστηματική ενασχόληση και να ετοιμάσω γραπτά που προορίζονται για έκδοση.
Όπως και να έχει, όμως, η διαδικασία της γραφής δε σχετίζεται, στην προσωπική μου περίπτωση, ούτε με ανυπέρβλητη ανάγκη έκφρασης ούτε με εκτονωτική διαδικασία ή ημερολογιακή καταχώρηση. Δεν συνιστά επίσης ούτε τον τόπο συναισθηματικής αποφόρτισης ούτε το μέσο μιας αυτοβιογραφικής ανάπλασης συμβάντων ούτε πολύ περισσότερο μία ναρκισσιστική διέξοδο προς την κατεύθυνση της κοινωνικής αποδοχής.
Το μόνο που θα μπορούσα να πω, απαντώντας στην ουσία του ερωτήματός σας, είναι ότι συνιστά τον τρόπο με τον οποίο μπορώ εγώ να ζω δίνοντας μια απάντηση στα πράγματα που με περιβάλλουν. Η γραφή, υπό την έννοια αυτή, έχει οντολογική διάσταση στον τρόπο βίωσής της, ενώ, εκ παραλλήλου, συμπληρώνεται από την εκάστοτε θεματική η οποία σχετίζεται με τους προβληματισμούς ή τα ερωτήματα που με απασχολούν στο πλαίσιο μία συνεχούς προσωπικής διαδικασίας εξέλιξης.
http://www.newsville.be/gr/Proswpa/ifigeneia_siafaka_to_tragoudi_tou_lygka.asp
Image
Συνέντευξη, Περιοδικό FACES, Bρυξέλλες 2012
Ο συγγραφέας που μεταφέρει και αποτυπώνει με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο βιωματικά στοιχεία στη συγγραφή ενός βιβλίου γίνεται πιο ελκυστικός για το ευρύ κοινό; Εσείς πώς λειτουργείτε σε σχέση με αυτήν τη σκέψη;
Kοιτάχτε… τα περισσότερα άρλεκιν, για παράδειγμα, έχουν έντονο βιωματικό χαρακτήρα αλλά καθόλου ξεχωριστό τρόπο παρουσίασης, που σημαίνει ότι η λογοτεχνική τους αξία είναι μηδενική. Πρόκειται για σκουπίδια της βιομηχανίας του βιβλίου απευθυνόμενα σε μειωμένης αντίληψης κοινό, που εξαιτίας αυτής της αναπηρίας του παραμυθιάζεται : επιτέλους εκείνος που δεν έχει ουδεμία σχέση με την αναγνωστική εμπειρία και καμία απολύτως εκπαίδευση τώρα γίνεται κοινωνός και του βιβλίου… μέσα από μια βιομηχανοποιημένη ψευδαίσθηση ταυτότητας κουλτούρας… πόσο μάλλον όταν το περιτύλιγμα αυτού του πολτού είναι ακριβώς το ίδιο με αυτό που ντύνει στον ίδιο χώρο, ας πούμε, έναν Ντοστογιέφσκι ή μια Γέλινεκ ή έναν Γονατά…
Αν δούμε τις πωλήσεις, θα διαπιστώσουμε ότι είναι πολύ ελκυστική αυτού του είδους η βιωματική ή αυτοβιογραφική αναφορά, η οποία αφενός αντικατοπτρίζει τις μειωμένες ικανότητες αυτών που τα υπογράφουν και αφετέρου απευθύνεται με μαεστρία και με γνώμονα το κέρδος σε όσους με συνέπεια δεν επιθυμούν να μπουν σε ουδεμία διαδικασία εξέλιξης, που μόνο ο προβληματισμός και η επαφή με τη γυμνή και έντεχνη αλήθεια είναι σε θέση να προσφέρει.
Από την άλλη πλευρά, η λογοτεχνία δεν είναι πασαρέλα, για να θέσουμε το θέμα της έλξης ή της νέας κολεξιόν, για να ικανοποιήσουμε τα κορεσμένα γούστου του κοινού. Επομένως, η λογική αυτή δεν με αφορά. Η δική μου γραφή είναι μια πρόσκληση για συνδιαλλαγή και άμεση αναγνωστική συμμετοχή προς εκείνους που κάθε φορά είναι έτοιμοι να μοιραστούν τους προβληματισμούς ή τα ερωτήματα που θέτω, γενόμενοι την ίδια στιγμή και κοινωνοί μίας αισθητικής απόλαυσης. Τόσο ο προβληματισμός όσο και η αισθητική σε όλα τα επίπεδα είναι θέση ζωής και ασφαλώς δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω ούτε τις ανάγκες ούτε τις αισθητικές προτιμήσεις κάθε εν δυνάμει αναγνώστη.
http://www.newsville.be/gr/Proswpa/ifigeneia_siafaka_to_tragoudi_tou_lygka.asp
Image
Ελφρίντε Γέλινεκ, “Λαγνεία”, μτφρ. Λευτέρης Αναγνώστου, εκδόσεις Εκκρεμές, 1999
«Πάντοτε καθ’ οδόν, πορ(ν)ευόμενος, ατενίζει το βουβό βασίλειο των νεκρών και των πικρών ειδών καφέ.» (σελ. 43)
Η συζήτηση για το τι ακριβώς συνιστά λογο-ΤΕΧΝΙΑ μπορεί να συνεχίζεται δυναμικά επ’ αόριστον και σίγουρα με πρισματική λογική προσέγγισης (εάν υποθέσουμε ότι υπάρχει στοιχειώδης λογική), μια και η ισοπεδωτική σύγχρονη τάση, τόσο της γραφής όσο και της κριτικής και κατ’ επέκτασιν της κατανάλωσης πολτού, που αυτο-ορίζεται στο πλαίσιο αυτό σαν βιβλίο και, ακόμη χειρότερα, σαν «λογοτεχνία», δε φαίνεται να είναι ικανή να διασφαλίσει τους όρους και τα όρια για τέτοιου είδους προσεγγίσεις. Για τη Λαγνεία ωστόσο της νομπελίστριας Αυστριακής συγγραφέως έχουμε χρέος να παρακάμψουμε τη μαστροπεία της πλειονότητας των εκδοτών και των κριτικών, αν και σε μια πρώτη (βεβιασμένη ή παρεξηγημένη) ματιά θα έλεγε κανείς ότι βρισκόμαστε ενώπιον ενός σκληρού πορνογραφικού υλικού σε εξευγενισμένο αμπαλάζ εύστοχου, πλούσιου και αθυρόστομου μυθιστορήματος και ότι συνεπώς εκπορ(ν)ευόμαστε αναλόγως των (προσ)ταγμάτων της εποχής.
Αλλά «είναι απαράδεκτο να κάνει κανείς έναν ζωντανό άνθρωπο φύλλα και φτερά και να μην τον διαβάζει καν» (σελ. 70), γράφει η Γέλινεκ, αφού «γνωρίζει όλες τις ύπουλες λαβές και απολαβές» (σελ. 39) του κόσμου, «καθώς υμνεί το γιο του θεού, που σε αυτή τη χώρα έπλασε τους ανθρώπους με χώμα και μεταμόρφωσε τα δάση της σε χαρτί» (σελ. 33) και αφού το «εργοστάσιο, με τη βοήθεια αυτών που το κατοικούν και το κινούν, παρήγε το χαρτί, το δικό μας λίπασμα, πάνω στο οποίο μπορούμε να γράφουμε και τις σκέψεις μας» (σελ. 100).
Λίπασμα ωστόσο για τη γέννηση τέχνης και λογοτεχνών είναι η ίδια η συγγραφέας όχι μόνο για τις ευαίσθητες κεραίες της που διεισδύουν στην εποχή της, παράγοντας εκ παραλλήλου μια (έστω και στοιχειώδη) μυθοπλασία ως όχημα για την ανάδειξη του προβληματισμού της• όχι μόνο για τη μεστή, άμεση και τεκμηριωμένη κριτική τη δια-νοούμενης, η οποία διαθέτει και εξαιρετικό ταλέντο στη γραφή και γι’ αυτό επαξίως μπορεί να χαρακτηριστεί λογο-τέχνις• όχι μόνο για το απαλλαγμένο από παντός είδους σύνδρομα πνεύμα που επιτίθεται με οξύτητα και χιούμορ στον εκδημοκρατισμένο φασισμό και στην ελευθεριότητα της εποχής μας• όχι μόνο για την αντίσταση στην προσωπική εκπόρνευσή της, με την απουσία παζαρέματος στην τεχνική, στην τέχνη και στο στόχο της• όχι μόνο για την έλλειψη φιλαυτίας που μαρτυρά η εξαιρετική δουλειά κάθε παραγράφου, καθιστώντας την είλωτα του λόγου, καθώς παράγονται σελίδες που χαρακτηρίζονται από έλλειψη φλυαρίας και κοινοτοπίας σ’ ένα βιβλίο που κινείται στους ιλιγγιώδεις, εσωστρεφείς και επαναληπτικούς ρυθμούς της ανθρώπινης Λαγνείας•αλλά κυρίως για τη δημιουργική και ποιητική ανάπλαση, διά μέσου των εργαλείων του λόγου, ενός θέματος που θα εξέπιπτε σε επιθεωρησιακή αισχρολογία ή δημοσιοποιημένη και δημοσιευμένη προσωπική σεξουαλική εκτόνωση στα χέρια κάποιου από αυτούς που παίρνουν τους «καυλούς» τους για «αυλούς» (σελ. 222) ή κάποιας από αυτές τις σύγχρονες «(κ)αυλητρίδες του σπιτιού» (σελ. 252), που προσβάλλουν την αισθητική και τη νοημοσύνη μας με την παραγωγή σκευασμάτων καθ’ ομοίωσιν. Εξαιρετική η μετάφραση του Λευτέρη Αναγνώστου σ’ ένα ιδιαίτερα απαιτητικό και πολύσημο κείμενο του οποίου οι δυσκολίες συγγενεύουν σε πολλά σημεία με αυτές της ποιητικής μετάφρασης.
Δημοσιευμένο στο Περιοδικό «Πανδώρα»
Πίνακες: Laurie Lipton
Image
Jean Baudrillard, Η έκσταση της επικοινωνίας
Ο κόσμος γίνεται αδιάφορος, και όσο πιο αδιάφορος γίνεται, τόσο πλησιέστερα φαίνεται να κινείται προς ένα υπεράνθρωπο γεγονός, προς ένα ασυνήθιστο τέλος, που η αντανάκλασή του γίνεται μέσα στην πολλαπλασιασμένη ανυπομονησία μας. Όχι μόνον εμείς, αλλά η Ιστορία και τα γεγονότα δίνουν την εντύπωση πως γίνονται λεία στα συνδυασμένα αποτελέσματα αυτής της ανυπομονησίας και αυτής της αδιαφορίας.
Για να αντικρούσει την επιτάχυνση των δικτύων και των κυκλωμάτων, ο κόσμος θα αναζητήσει τη βραδύτητα, την αδράνεια. Με την ίδια κίνηση ωστόσο θα ζητήσει κάτι πιο ταχύ από την επικοινωνία: την πρόκληση, τη μονομαχία. Από τη μια μεριά η αδράνεια και η σιωπή, από την άλλη η πρόκληση και η μονομαχία. Το μοιραίο, το άσεμνο, το αντιστρέψιμο, το συμβολικό, δεν είναι έννοιες, εφόσον τίποτε δε διακρίνει την υπόθεση από τη βεβαιότητα: η διατύπωση του μοιραίου είναι κι αυτή μοιραία, ή δεν είναι. Με αυτήν την έννοια, η διατύπωση αυτή είναι πράγματι ένας λόγος του οποίου η αλήθεια έχει αποσυρθεί, έχει τραβηχτεί (ακριβώς όπως κάποιος τραβά μία καρέκλα κάτω από κάποιον που είναι έτοιμος να καθίσει).
Jean Baudrillard, Η έκσταση της επικοινωνίας
Μτφρ: Bαγγέλης Αθανασόπουλος, Εκδόσεις Καρδαμίτσα 1991
Πίνακας: Laurie Lipton
Image
Κική Δημουλά, Άφετε τα παιδία ήσυχα
.
Εθνική εορτή. Παρέλαση Μαρτίου.
Επέτειος βελτίωσης λιγάκι του καιρού.
Μπλε ποδίτσες άσπρα συννεφάκια φοράει
η αίθρια από μια σκοπιά ημέρα.
Σημαιοφόρα πράσινα φύλλα, σημειωτόν το έαρ.
Νικητήρια παιδάκια κρατούν
χάρτινες σημαιούλες κυματίζουν
υπερήφανες μάνες.
.
.
.
Κάθομαι στο άδειο παγκάκι με μιαν ηλιαχτίδα.
Παλιά μου συμμαθήτρια,
όμως αυτή πώς τα κατάφερε
και μένει από τότε, όλο στην ίδια ωραία τάξη.
.
.
Ομοβροντίες σχολείων. Επέτειος νεότητος.
Τιμές σε ανδριάντα. Όρθιος ο πυρπολητής
στη μισή του βάρκα. Οικονομία στο μάρμαρο
σπατάλη ηρωισμού ή κόπηκε η έμπνευση στη μέση;
ποιος ξέρει, πολλές των εκδοχών οι ναυμαχίες.
.
.
.
Ευτυχώς, η λέξη ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ χαραγμένη
στο σώο ήμισυ της βάρκας
ευανάγνωστα επιπλέει και βυθίζει
τα εχθρικά τεράστια κύματα της ακινησίας.
Καθηγητής στεφανώνει το άγαλμα
κι εγώ το προεόρτιον μαθητή.
Υποκειμενικό και το ένδοξο.
.
.
Παλιά αναγνωστικά σε ψηφιακή μορφή
.
.
.
.
Ιφιγένεια Σιαφάκα - Ifigeneia Siafaka
Ενύπνια Ψιχίων 