RSS

Category Archives: (Ηenri Beyle) Stendhal

(Ηenri Beyle) Stendhal, Το κόκκινο και το μαύρο

23 Nov

Κανενός είδους υποκρισία δεν σπίλωνε την αγνότητα της απλοϊκής αυτής ψυχής, πλανεμένης από ένα πάθος που ποτέ της δεν είχε ως τότε αισθανθεί. Ξεγελιόταν, όμως άθελά της, κι ωστόσο κάτι σαν ένστικτο αρετής μέσα της τρόμαζε. Έτσι αντιπάλευε με τον εαυτό της, όταν ο Ζιλιέν έφτασε στον κήπο. Τον άκουσε που μιλούσε και σχεδόν την ίδια στιγμή, τον είδε να κάθεται δίπλα της. Τη συνεπήρε ξανά η γλυκιά εκείνη ευτυχία που, εδώ και δυο βδομάδες, πιο πολύ την ξάφνιαζε παρά την έθελγε. Όλα τής ήταν πρωτοφανέρωτα. Όμως λίγες στιγμές μετά: αρκεί λοιπόν, συλλογίστηκε, να είναι κοντά μου ο Ζιλιέν για να σβήσει ό,τι άδικο μού έχει κάνει; Κατατρόμαξε, και τότε ήταν που αποτράβηξε το χέρι της. Τα γεμάτα πάθος φιλιά, που ποτέ της δεν είχε δεχθεί παρόμοια, την έκαναν ξαφνικά να ξεχάσει πως ίσως αυτός αγαπούσε μιαν άλλη. Και σε λίγο, είχε πάψει να τον θεωρεί ένοχο.

Ο διαπεραστικός πόνος, γεννημένος από την υποψία, που την ταλάνιζε, χάθηκε, και η ευτυχία που ένιωθε και ποτέ της δεν την είχε καν ονειρευτεί τη δονούσε από έρωτα και θεότρελη χαρά. Η βραδιά αυτή ήταν όμορφη για όλους, εκτός από το δήμαρχο της Βεριέρ, που δεν μπορούσε να ξεχάσει τους νεόπλουτους βιοτέχνες του. Ο Ζιλιέν δεν σκεφτόταν πια τη σκοτεινή του φιλοδοξία, ούτε τα δυσκολοκατόρθωτα, σχέδιά του. Για πρώτη φορά στη ζωή του, άφησε να τον παρασέρνει η δύναμη της ομορφιάς. Χαμένος σ’ έναν ακαθόριστο γλυκό ονειροπαρμό, τόσο ξένο προς τον χαρακτήρα του, σφίγγοντας απαλά το χέρι, που τον μάγευε η τέλεια χάρη του, μισάκουγε τα φύλλα της φλαμουριάς, που θρόιζαν στο ανάλαφρο αεράκι της νύχτας και τα σκυλιά του νερόμυλου, που αλυχτούσαν πέρα, μακριά, στον Ντου. Όμως αυτή η συγκίνηση ήταν μια απόλαυση και όχι ένα πάθος. Γυρνώντας στην κάμαρά του, συλλογίστηκε τη μοναδική του ευτυχία, να ξαναπιάσει στα χέρια του το αγαπημένο του βιβλίο. Όταν είναι κανείς είκοσι χρονών, η σκέψη του κόσμου και η προβολή του εγώ πάνω σ’ αυτόν είναι πιο δυνατή απ’ όλα τ’ άλλα.

(Ηenri Beyle) Stendhal, Το κόκκινο και το μαύρο, σελ. 95-96, μτφρ.: Γιώργος Σπανός, Εκδόσεις Εξάντας, 1987

Photo: Ferdinando Scianna

.

.

 
2 Comments

Posted by on 23/11/2015 in (Ηenri Beyle) Stendhal, ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ-ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ (ξένη)

 

(Ηenri Beyle) Stendhal, Το κόκκινο και το μαύρο

09 Sep

Σε όλη την πρώτη πράξη της όπερας η Ματθίλδη ονειρευόταν τον άνδρα που αγαπούσε, με ξεσπάσματα παράφορου πάθους. Μα στη δεύτερη πράξη μια φράση αγάπης τραγουδισμένη, αλήθεια, πάνω σε μια μελωδία αντάξια του Τσιμαρόζα μπήκε βαθιά μες στην καρδιά της. Η ηρωίδα της όπερας έλεγε: πρέπει να τιμωρήσω τον εαυτό μου για την περίσσια λατρεία που νιώθω γι’ αυτόν, τον αγαπώ πάρα πολύ! Από τη στιγμή που άκουσε αυτό το εξαίσιο ερωτικό τραγούδι, ο υπαρκτός κόσμος χάθηκε για τη Ματθίλδη. Της μιλούσαν. Δεν απαντούσε. Η μητέρα της τη μάλωνε, μόλις που μπορούσε να πιέσει τον εαυτό της να την κοιτάξει. Η έκστασή της έφθασε σε μια έξαρση κι ένα πάθος παρόμοιο με τα πιο βίαια ξεσπάσματα ερωτικής παραφοράς που, από μερικές μέρες, ένιωθε γι’ αυτήν ο Ζιλιέν. Η θεία μελωδία, που πάνω του τραγουδιόταν η φράση, που της φαινόταν τόσο χτυπητά ταιριαστή για την ίδια, την πλημμύριζε κάθε στιγμή που δεν σκεφτόταν με άμεσο τρόπο τον Ζιλιέν. Η αγάπη της για τη μουσική την έκανε εκείνο το βράδυ να νιώθει όπως ένιωθε πάντα η κυρία ντε Ρενάλ, όταν σκεφτόταν τον Ζιλιέν.

Ο εγκεφαλικός έρωτας είναι δίχως άλλο περισσότερο πνευματικός από την αληθινή αγάπη, μα έχει μόνο μερικές στιγμές έξαρσης. Έχει υπερβολική αυτογνωσία και αυτοέλεγχο. Δε διώχνει το στοχασμό, χτίζεται αργά με μια σειρά από στοχασμούς. Γυρίζοντας στο σπίτι και παρ’ όλα όσα της είπε η κυρία ντε Λα Μολ, η Ματθίλδη προφασίστηκε πως έχει πυρετό και πέρασε ένα μέρος της νύχτας επαναλαμβάνοντας τη μελωδία στο πιάνο της. Τραγούδησε τα λόγια της πασίγνωστης άριας που την είχε μαγέψει.
Devo punirmi, devo punirmi,
de troppo amai etc.
Πρέπει να τιμωρηθώ, πρέπει να τιμωρηθώ
που τόσο πολύ αγαπώ κ.λπ.
Αποτέλεσμα αυτής της τρελής νύχτας ήταν ότι νόμισε πως είχε καταφέρει να δαμάσει τον έρωτά της.

Η σελίδα αυτή θα βλάψει με μύριους τρόπους το δύστυχο συγγραφέα. Οι κατεψυγμένες ψυχές θα τον κατηγορήσουν για απρέπεια. Δεν προσάπτει κατηγορία στα νεαρά πρόσωπα που λαμπυρίζουν στα παριζιάνικα σαλόνια, υποθέτοντας ότι, έστω κι ένα απ’ αυτά, είναι ικανό να εκδηλώσει τα τρελά σκιρτήματα που καταβαραθρώνουν το χαρακτήρα της Ματθίλδης. Το πρόσωπο αυτό είναι πέρα για πέρα φανταστικό, και μάλιστα το φαντάστηκα εντελώς έξω από τις κοινωνικές συνήθειες που, μεταξύ όλων των άλλων εποχών, θα εξασφαλίσουν στο 19ο αιώνα μια τόσο διακεκριμένη θέση. Η σύνεση δεν απολείπει δα από τις κοπέλες, που ήταν αληθινά στολίδια στους χορούς του φετινού χειμώνα. Ούτε και νομίζω πως μπορεί κανείς να τις κατηγορήσει ότι περιφρονούν υπέρμετρα μια λαμπρή περιουσία, τα άλογα, τις γόνιμες γαίες και ό,τι εξασφαλίζει μια ευχάριστη θέση στην κοινωνία. Αντί να βλέπουν μόνο πλήξη σε όλα αυτά τα πλεονεκτήματα, τα θεωρούν γενικά σαν αντικείμενο των σταθερότερων επιθυμιών τους και, αν υπάρχει κάποιο πάθος στις καρδιές τους, αυτά έχουν για στόχο. Κι ούτε είναι ο έρωτας που κάνει να πλουτίζουν προικισμένοι και ταλαντούχοι νεαροί σαν τον Ζιλιέν. Προσδένονται με ακατάλυπτα δεσμά σε κάποια κλίκα και, όταν η κλίκα αυτή πάει μπροστά, όλα τα αγαθά του κόσμου πέφτουν βροχή επάνω τους. Αλίμονο στον σπουδαγμένο που δεν ανήκει σε καμιά κλίκα, θα του κατηγορήσουν μέχρι και τις πιο αβέβαιες μικροεπιτυχίες του και η υψηλά ιστάμενη αρετή θα τον εξουθενώσει κλέβοντάς τον. Μάλιστα, κύριε, το μυθιστόρημα είναι ένας καθρέφτης που τον περιφέρουν σ’ ένα μεγάλο δρόμο. Άλλοτε αντανακλά στα μάτια σας το γαλάζιο του ουρανού, άλλοτε το βούρκο από τις λασπολακκούβες του δρόμου.

Και τότε, τον άνθρωπο που κουβαλά τον καθρέφτη με ένα κοφίνι στη ράχη του, θα τον κατηγορήσετε για ανήθικο! Ο καθρέφτης του δείχνει το βούρκο και σεις κατηγορείτε τον καθρέφτη! Θα πρέπει να κατηγορήσετε το μεγάλο δρόμο όπου είναι ο βόρβορος κι ακόμα πιο πολύ τον επόπτη του οδικού δικτύου, που αφήνει το νερό να λιμνάζει και να κάνει λασπολακκούβες. Και τώρα που τα συμφωνήσαμε πως ο χαρακτήρας της Ματθίλδης είναι απίθανος, για την εποχή μας, την τόσο συνετή και ενάρετη, ανησυχώ λιγότερο ότι θα σας εξερεθίσω συνεχίζοντας την εξιστόρηση με τις τρέλες της αξιέραστης αυτής δεσποινίδας.

(Ηenri Beyle) Stendhal, Το κόκκινο και το μαύρο, σελ. 451-453, μτφρ.: Γιώργος Σπανός, Εκδόσεις Εξάντας, 1987

Πίνακες: Nancy Loughlin

.

.

 
Leave a comment

Posted by on 09/09/2015 in (Ηenri Beyle) Stendhal, ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ-ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ (ξένη)