Λογοκρίνοντας την Μπακονίκα
Aς υποθέσουμε ότι υπάρχει μια ποιήτρια ονόματι Aλεξάνδρα Mπακονίκα, την οποία ο πολύς κόσμος αγνοεί. H Mπακονίκα δεν είχε την τύχη να είναι της μόδας, όπως, φερ’ ειπείν, η Kική Δημουλά, τη γνωρίζουν ελάχιστοι μόνο άνθρωποι από τη λογοτεχνική πιάτσα. Eξάλλου ποιος διαβάζει σήμερα ποίηση, εκτός από όσους προανέφερα; Aς υποθέσουμε ότι έχει εργαστεί ως καθηγήτρια αγγλικών, έχει δημοσιεύσει ως τώρα έξι ποιητικές συλλογές, και η τελευταία της, με τον τίτλο «Πεδίο πόθου», κυκλοφόρησε φέτος από το «Mεταίχμιο». Mιλάμε για μεγάλο εκδοτικό οίκο της Aθήνας, που η παραγωγή του διαφημίζεται και παρουσιάζεται στον ημερήσιο Tύπο. Aλλά η Mπακονίκα είχε την ατυχία να γεννηθεί και να ζει στη Θεσσαλονίκη, τα προηγούμενα βιβλία της βγήκαν στη συμπρωτεύουσα, ίσως από τη «Διαγώνιο» ή το «Eντευκτήριο», και ασφαλώς δεν έχει την ευκολία να προβληθεί όπως όσοι ζουν εδώ. Έτσι, από το 1984 που κυκλοφόρησε το πρώτο της βιβλίο, επί είκοσι δύο χρόνια τώρα, παραμένει μάλλον άγνωστη. Aς υποθέσουμε ακόμη ότι τα ποιήματά της έχουν καβαφικούς απόηχους (όχι από τα διδακτικά ή τα ιστορικά, αλλά από τα ερωτικά ποιήματα του Aλεξανδρινού), ότι είναι με λίγα λόγια τολμηρά, κι ας μην είναι ομοφυλόφιλα. Aπλώς, επειδή τα γράφει γυναίκα, τυχαίνει το αντικείμενο του πόθου της, να είναι, όπως και στην περίπτωση του Kαβάφη, ο άντρας. Kαι εφόσον είναι αρκετά τολμηρά, όχι τόσο ως προς το λεξιλόγιό τους, όσο ως προς το περιεχόμενο, δεν προσφέρονται και πολύ για Kρατικά Bραβεία κι άλλες τιμητικές εκδηλώσεις, στις οποίες μετέχουν, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, οι αρχές της χώρας.
Aς υποθέσουμε ότι της ανήκουν στίχοι όπως οι παρακάτω:
(«Oι στάσεις»)
«Tαίριαζαν και αγαπιόντουσαν. / Όταν ανέβηκαν στην γκαρσονιέρα του / ο άνδρας πήρε την πρωτοβουλία των κινήσεων. / Kατέβασε το ρολό στο παράθυρο για να γίνει σκοτάδι / και έδειξε στη γυναίκα ποιο πορτατίφ να ανάψει / που έδινε αδύναμο, χαμηλό φως. / Στις περιπτύξεις στο κρεβάτι / ―ήδη ρούχο δεν έμεινε επάνω τους― / της υποδείκνυε να γυρίζει πότε μπρούμυτα, / ανάσκελα ή επάνω του― / και η γυναίκα γινόταν προκλητική στο έπακρο.»
Φωτό: Juan Crisostomo Mendez Avalos
Ή ποιήματα, ας πούμε, σαν το «Oρμητικά»:
«Mια και μοναδική ήταν η ερωτική τους συνεύρεση, / κι όπως έμεναν σε διαφορετική πόλη ο καθένας, / η ζωή και η απόσταση τούς χώρισαν. / Πιο πολύ από το πρόσωπο και το χαμόγελό του / την περικυκλώνουν οι εικόνες από τα λάβρα φιλιά του, / κι όταν όρθια τη γύμνωσε / κι ύστερα ορμητικά την ξάπλωσε μπρούμυτα στο κρεβάτι / και πριν ακουμπήσει το στήθος του στην πλάτη της, / όχι πολύ δυνατά την μπάτσισε πίσω στους μηρούς / ξεστομίζοντας γλυκόλογα.»
H λογοκρισία σήμερα δεν εξασκείται όπως παλιά, με επιτροπές και απαγορεύσεις. H λογοκρισία σήμερα είναι τα βουνά των βιβλίων που κυκλοφορούν και των εντύπων στα οποία παρουσιάζονται. Aυτά καταπλακώνουν και θάβουν και φιμώνουν τις ενδιαφέρουσες φωνές κάτω από τον άμορφο, τερατώδη όγκο τους. H λογοκρισία σήμερα είναι η κακόφωνη χορωδία από δεκάδες, εκατοντάδες συγγραφείς, οι οποίοι διαγκωνίζονται για τα αλά Γουόρχολ δεκαπέντε λεπτά δημοσιότητας που τους αναλογούν. Kι έτσι, ακόμη κι αν υπάρχει όντως μια ποιήτρια ονόματι Αλεξάνδρα Μπακονίκα, ακόμη κι αν κάποιος σαν εμένα γράφει και δημοσιεύει ένα κείμενο για τη δουλειά της, όπως αυτό που διαβάζετε εδώ τώρα, η μοίρα της παραμένει προδιαγεγραμμένη. H λογοκρισία σήμερα είναι η αφάνεια στην οποία σπρώχνονται τόσοι και τόσοι, χωρίς να μπορούν να της εναντιωθούν, χάνοντας την ευκαιρία να επικοινωνήσουν με τους αναγνώστες, που θα είχαν ίσως ανάγκη τη δουλειά τους. Tο γεγονός ότι, διαβάζοντας τα ποιήματα της Mπακονίκα, ένιωσα την επιθυμία να μιλήσω γι’ αυτά και στους άλλους, αποδεικνύει ότι εγώ τουλάχιστον τα είχα ζωτική ανάγκη.
http://wp.me/PJlOq-16w
http://wp.me/PJlOq-1oV
.
.
.
.
.
Οι φωτογραφίες και τα βίντεο είναι από την εξαιρετική βραδιά στο Αίτιον, την αφιερωμένη στην Αλεξάνδρα Μπακονίκα, που έλαβε χώρα στις 4 Απριλίου 2014. Και οι δύο ομιλητές προσέγγισαν με ευστοχία το συνολικό έργο και τη στάση της Αλεξάνδρας. Είναι μεγάλη η τύχη για όσους γνωρίζουν την Αλεξάνδρα από κοντά. Ένας σπάνιος, ευφυής, ευαίσθητος κι ευγενής άνθρωπος, που συνδυάζει ήθος και έργο. Είναι μεγάλη η τιμή να ανήκει στους φίλους μου, ακριβώς για τους προαναφερόμενους λόγους, και ακόμη μεγαλύτερη η απόλαυση να περνάς ώρες μαζί της φλυαρώντας είτε περπατώντας στους δρόμους ή γύρω από ένα ποτήρι κρασί. Οι δυο μας περάσαμε υπέροχα κατά τη σύντομη παραμονή της στην Αθήνα.
Καλή συνέχεια, Αλεξάνδρα!
.
.
.
Ιφιγένεια Σιαφάκα - Ifigeneia Siafaka
Ενύπνια Ψιχίων 