Monthly Archives: September 2019

.

Δυο μαύρα χέρια ο ήλιος και το τζάμι καθρεφτίζουν. Δυο μαύρα χέρια που κοιτούν μιαν αγκαλιά. Μιαν αγκαλιά που δίπλα τους τελείται. Η ανασήμανση της επαφής διαπράττεται συνήθως εκεί που άνθρωποι και χέρια γειτνιάζουν. Εκεί που άνθρωποι και φως στη θέα του αγγίγματος καλούνται να αντέξουν. Μεσολαβεί χειρολαβή ανάμεσα σ’ εμένα και τον Ήλιο. Ένα σωτήριο κράτημα, μια απεύθυνση ευθεία – παραδοχή του μαύρου των χεριών μου.

Αρτέμης Μαυρομάτης, Μεσολαβεί χειρολαβή, από τη συλλογή Χασέπ, Θράκα 2017

Πίνακας: Gerhard Richter

[…] Τὸ τρέ­νο φθά­νει στὴν ὥ­ρα του. Οἱ πόρ­τες ἀ­νοί­γουν. Κά­θε­ται κον­τὰ στὸ πα­ρά­θυ­ρο. Τὴν προ­τι­μᾶ αὐ­τὴ τὴ θέ­ση. Μὲ τὸ κε­φά­λι ἐ­λα­φρὰ ἀ­κουμ­πι­σμέ­νο στὸ πα­ρά­θυ­ρο τοῦ βα­γο­νιοῦ, μπο­ρεῖ νὰ ξε­χνᾶ τὸ στοι­βαγ­μέ­νο πλῆ­θος ποὺ κρέ­με­ται ἀ­πὸ τὶς χει­ρο­λα­βές, πα­ρα­δο­μέ­νο στὴν κού­ρα­ση τοῦ ἀ­πο­με­σή­με­ρου. Στὸ πρό­σω­πό της δι­α­κρί­νεις μιὰ σύ­σπα­ση πό­νου. Τὸ βλέμ­μα της ἄ­δει­ο πλα­νι­έ­ται ἔ­ξω ἀ­π’ τὸ βα­γό­νι. Ὁ ἕ­νας σταθ­μὸς δι­α­δέ­χε­ται τὸν ἄλ­λο χω­ρὶς νὰ τὸ κα­τα­λα­βαί­νει. Οἱ πο­λυ­κα­τοι­κί­ες, τὰ δέν­τρα, τὰ κα­τα­στή­μα­τα, οἱ δρό­μοι τρέ­χουν μπρο­στά της χω­ρὶς νὰ τὰ βλέ­πει. Κλεί­νει τὰ μά­τια σφι­χτὰ καὶ προ­σπα­θεῖ ν’ ἀ­δειά­σει τὴ σκέ­ψη της προ­ση­λώ­νον­τας τὴν προ­σο­χή της στὸν ἦ­χο τοῦ τρέ­νου.Ὅ­ταν τὰ ξα­να­νοί­γει, τὸ βλέμ­μα της συ­ναν­τᾶ τὸ χα­μό­γε­λο ἑ­νὸς νε­α­ροῦ ποὺ στέ­κε­ται στὴν ἀ­πέ­ναν­τι ἄ­κρη τοῦ βα­γο­νιοῦ. Κοι­τά­ζει ἀ­μέ­σως ἀλ­λοῦ προ­σπα­θών­τας νὰ τὸν ἀ­πο­φύ­γει. Βυ­θί­ζε­ται ξα­νὰ σὲ σκέ­ψεις χα­ζεύ­ον­τας ἔ­ξω ἀ­π’ τὸ πα­ρά­θυ­ρο.«Συγ­γνώ­μη, γνω­ρι­ζό­μα­στε;» Μιὰ φω­νὴ στα­θε­ρὴ καὶ θερ­μὴ ἔρ­χε­ται ἀ­πὸ τ’ ­ἀ­ρι­στε­ρά της. Ἀ­νοί­γει τὰ μά­τια ξαφ­νι­α­σμέ­νη. Ὁ νε­α­ρὸς ἀ­πὸ ἀ­πέ­ναν­τι κά­θε­ται τώ­ρα δί­πλα της, δι­α­τρέ­χει μὲ τὸ βλέμ­μα του τὸ πρό­σω­πό της καὶ ἐ­πα­να­λαμ­βά­νει: «Γνω­ρι­ζό­μα­στε;» «Σ’ ἐ­μέ­να μι­λᾶ­τε;» τοῦ ἀ­παν­τᾶ ἐ­νο­χλη­μέ­νη. «Ναί, σᾶς κοι­τά­ζω ἐ­δῶ καὶ ὥ­ρα καὶ προ­σπα­θῶ νὰ θυ­μη­θῶ ἀ­πὸ ποῦ σᾶς ξέ­ρω». Βρί­σκει τὸ κλι­σέ του συμ­πα­θη­τι­κό, για­τὶ συ­νο­δεύ­ε­ται ἀ­πὸ τὸ ἴ­διο ἐ­κεῖ­νο φι­λι­κὸ χα­μό­γε­λο. Τὸ πρό­σω­πό της ἀρ­χί­ζει νὰ ξε­μου­διά­ζει. Τὰ φρύ­δια της βρί­σκουν ξα­νὰ τὴν ἤ­ρε­μη θέ­ση τους. Δι­α­τη­ρεῖ τὴ σο­βα­ρό­τη­τά της. «Δὲ νο­μί­ζω», ἀ­παν­τᾶ κο­φτὰ καὶ κοι­τά­ζει μπρο­στά. Μιὰ κυ­ρία στὸ ἀ­πέ­ναν­τι κά­θι­σμα πα­ρα­κο­λου­θεῖ ἀ­δι­ά­κρι­τα τὴ σκη­νή. Περ­νοῦν ἕ­να- δυ­ὸ λε­πτὰ ἀ­μη­χα­νί­ας. Και­ρὸ εἶ­χαν νὰ τὴν κοι­τά­ξουν ἔ­τσι στὰ μά­τια.Τό ‘χει σχε­δὸν ξε­χά­σει. Πρέ­πει νά ‘ναι κα­μιὰ εἰ­κο­σα­ριὰ χρό­νια νε­ό­τε­ρός της. Ἔ­χει τὴν ἄ­νε­ση καὶ τὴν αὐ­το­πε­ποί­θη­ση τῆς νε­ό­τη­τας. Θάρ­ρος, θρά­σος ἢ καὶ τὰ δυ­ὸ μα­ζί. «Λοι­πόν;» «Λοι­πὸν τί;» Φτιά­χνει ἀ­συ­ναί­σθη­τα τὰ ἀ­τη­μέ­λη­τα μαλ­λιά της. «Φαί­νε­στε λυ­πη­μέ­νη». «Ναί, μιὰ δυ­σά­ρε­στη εἴ­δη­ση», τοῦ ἀ­παν­τὰ μὲ μιὰ ἀ­πρό­σμε­να γιὰ ἐ­κεί­νη ἐ­ξο­μο­λο­γη­τι­κὴ δι­ά­θε­ση. «Ἴ­σως αὐ­τὸ νὰ σᾶς ἔ­κα­νε νὰ νι­ώ­σε­τε κα­λύ­τε­ρα». Ἀ­νοί­γει τὴν τσάν­τα του καὶ τῆς προ­σφέ­ρει ἕ­να λου­λού­δι στὸ σχῆ­μα τῆς κα­μέ­λιας, φτι­αγ­μέ­νο ἀ­πὸ κόκ­κι­νο γκο­φρὲ χαρ­τί. «Τὰ φτιά­χνω ὁ ἴ­διος». Δεύ­τε­ρη ἔκ­πλη­ξη. Μοιά­ζει μὲ τα­χυ­δα­κτυ­λουρ­γι­κὸ κόλ­πο. Τολ­μᾶ νὰ τὸν κοι­τά­ξει κα­τά­μα­τα. Βλέμ­μα ἤ­ρε­μο στὸ χρῶ­μα τοῦ με­λιοῦ. «Πο­λὺ ὄ­μορ­φο! Εὐ­χα­ρι­στῶ» τοῦ χα­μο­γε­λά. Δὲν ξέ­ρει για­τί, ἀλ­λὰ θέ­λει νὰ τολ­μή­σει. «Ὡ­ραῖ­ο χα­μό­γε­λο! Πρέ­πει νὰ χα­μο­γε­λᾶ­τε συ­χνό­τε­ρα». Κι ἄλ­λο κλι­σέ. Ἀ­κό­μα κι ἂν εἶ­ναι φάρ­σα ἀρ­χί­ζει νὰ τὸ δι­α­σκε­δά­ζει. «Ποῦ κα­τε­βαί­νε­τε;» «Καλ­λι­θέ­α». «Μὰ μό­λις πε­ρά­σα­με τὸ Πα­λαι­ὸ Φά­λη­ρο». Κά­νει νὰ ση­κω­θεῖ πα­νι­κό­βλη­τη μα­ζεύ­ον­τας τὴ τσάν­τα της. Τὴν στα­μα­τᾶ πι­ά­νον­τάς της τὸ χέ­ρι. «Τί θὰ ‘λε­γες γιὰ ἕ­να κα­φὲ στὸν Πει­ραι­ά; Πλη­σι­ά­ζου­με…» Ξαφ­νι­ά­ζε­ται. Ρί­χνει μιὰ ἀ­μή­χα­νη μα­τιὰ γύ­ρω της, μή­πως τοὺς κοι­τά­ζουν. Εὐ­τυ­χῶς τὸ βα­γό­νι ἔ­χει μι­σο­α­δειά­σει. Ξα­να­κά­θε­ται. Κοι­τά­ζει τὸ χάρ­τι­νο λου­λού­δι ποὺ κρα­τά­ει ἀ­κό­μα στὸ χέ­ρι της. Ἡ μο­να­ξιά της τὴν πε­ρι­μέ­νει σπί­τι εἴ­κο­σι χρό­νια τώ­ρα. Ἄς πε­ρι­μέ­νει λί­γο ἀ­κό­μα. Στὸ κά­τω-κά­τω δὲ σοῦ χα­ρί­ζουν κά­θε μέ­ρα… χάρ­τι­να λου­λού­δια. «Ναί, για­τί ὄ­χι;» Ἐ­ξάλ­λου, ἔ­χουν ἤ­δη φτά­σει στὸν τερ­μα­τι­κὸ σταθ­μό.[…]

Βάνια Σύρμου, Τερματικός σταθμός, διήγημα, Οκτασέλιδο του Μπιλιέτου, 2019

Πίνακας: Sally Storch

.

Και πάλι δήλωσα παρών
μ’ ένα μπουκέτο πυγολαμπίδες, μες στα χέρια.
Είπες ότι με είδες να προβάλλω
απ’ τις νεροσυρμές σαν θρόισμα που τρομάζει.
Μετά έβγαλα απ’ το μανίκι ένα λαγό
να σου προσφέρω αντίδωρο για όσα καλοκαίρια
που απ’ το υστέρημά σου μου είχες δώσει
κομμένα από τη γλάστρα σου.
Από τις βλεφαρίδες σου αποδρούσε μισοσκόταδο
και ένας βλοσυρός άνεμος φυσούσε
να φέρει γρηγορότερα το χάραμα
κι εγώ να σε ξυπνήσω.
Αλλά απ’ τον ύπνο μόνη σου πετάχτηκες,
καν από εφιάλτη καν από σουβλιά
μεσοσπονδύλιου δίσκου.
Ο καθένας μας έχει στην οδύνη μερτικό, είπες.
Έπειτα δεν είδες που έφευγε το χάραμα ολομόναχο
κι έριξες όλες τις ενοχές σ’ εμένα.

Πίνακας: Leon de Smet

Ευάγγελος Βαλσαμίδης, Καλοκαίρια κομμένα απ’ τη γλάστρα, Υπογλώσσια, Γαβριηλίδης 2017

Μια κρυστάλλινη πτήση

Στην πρωινή ταχύτητα

Σε είδα νύφη

Σ’ αιωρούμενα βάθη

Σ’ ένα σημείο εκκρεμές

Ληστεία

Στο κατώφλι ενός υφάλου

Ένα θαμπό τοπίο, ο κεραυνός

Νοσταλγική βροχή

Μεσ’ απ’ το τζάμι, λιώνει

Ένας χαμένος πελαργός

Βικτορία Γεροντάσιου, Καταιγίδα 17, από  τη συλλογή Μικρές καταιγίδες, Εκδόσεις Θράκα, Αθήνα 2018

Artwork: Johann Fournier

.

Στασίασαν οι λέξεις μου.
Διεκδικούν την ανεξαρτησία τους.
Κι εγώ σε μιαν άκρη
άπραγος και δυσλεκτικός
να σχηματίζονται τις βλέπω μόνες τους
να επιλέγουν κατά βούλησιν τα γράμματά τους.

Τις λέξεις μου δεν τις ελέγχω πια.
Έπαψα να αντιστέκομαι
οχυρωμένος σε γραμματικούς κανόνες.
Ανήμπορος
λευκή σημαία ύψωσα,
τους παραδόθηκα
όπως επιθυμούν αυτές
να με προφέρουν
κι ούτε έχω πλέον δύναμη
να επιφέρω διορθώσεις.

Κι όλο ανορθόγραφες φράσεις αρθρώνω
Κάτι «μόνο μαζεί σου ανάσενα»
Κάτι «μακριά από σένα τελιώνει η ύπαρξή μου»
Κάτι «για πάντα θα μου λύπης».

Σπύρος Κιοσσές, Δυσλεξία, Το κάτω κάτω της γραφής, Μελάνι 2018

Artwork: Natalia Drepina

.

Όταν έφευγες, ο Οκτώβρης κατέβαζε τις βαλίτσες στο πεζοδρόμιο.
Τα παπούτσια λασπώνονταν στα χαρακώματα των φυκιών
κι οι τελευταίοι, ανασφαλή γερόντια
ξαπλώνανε ακόμη στις θημωνιές της θάλασσας
κρατώντας επίμονα το νοίκι τους και μια μπουκάλα μεταλλικό νερό.

Θα ξαναρθεί βέβαια το καλοκαίρι κι οι ρομφαίες του τουρισμού
το νησί θα βγάλει βιαστικά τις αντίκες του απ’ το ντουλάπι
σαρακοφαγωμένες κασέλες, εικονίσματα, σκαλιστές ιδεολογίες
θα ξαναβγάλει τις αντίκες του απ’ το ντουλάπι
μασημένα τραγούδια, άδειες ταξιδιών και ξωκλήσια ιαματικά.

Θα ξανάρθει βέβαια το καλοκαίρι. Ο έρωτας
θα σκουπίζει τις νύχτες με ξανθά μαλλιά
κι απ’ τα μπαλκόνια που υποθέτουνε τη θάλασσα
ο καθένας θ’ ανοίγει τις πληγές του και τις μεγάλες γάζες της μοναξιάς.

Στο μεταξύ τα δάχτυλα της Κίρκης τρίβουνε τα τζάμια του νησιού
γνέφοντας αινιγματικά σε μια φωνή γιαπωνέζικου τρανζίστορ
και μόνο κάπου κάπου τα παιδιά ξεθάβουν στα βουνά κοχύλια και τροπάρια νεκρά
ή φτερούγες που κάποτε δρόσιζαν μια παμπάλαιη ελευθερία

Θα ξανάρθει βέβαια το καλοκαίρι.
Όταν έφευγες, το νησί μετοικούσε κιόλας στο συνάχι του
σε κλειστά καφενεία που κατέβαζαν δάκρυα
αυλακώνοντας τα μάγουλα με χειμερινές φαντασιώσεις
κι εσένα σου έμεναν οι αφροί των καρτ-ποστάλ
και οι πικρές λιθογραφίες του Αυγούστου

κι εσένα σου έμεναν οι Δέκα Εντολές
και οι γραβάτες ενός ασήκωτου χειμώνα.

Μάριος Μαρκίδης, Οι βαλίτσες του Οκτώβρη, από τη συλλογή Θάλασσα Σαρωνικού ήρεμος, Ανθολογία Ε. Γαραντούδη, Η ελληνική ποίηση του 20^ού αιώνα

Αrtwork: Gary Bunt

.

                    .

    μ΄

Κάθε νύχτα λουφάζει
πάνω απ’ τα κεφάλια αστροφεγγιά
και την πνίγουν τα λαμπιόνια.
Τα μάτια στα μάτριξ γαντζωμένα
σε εικονικές πραγματικότητες, ρεκλάμες.
Ρακορροούντες άνθρωποι αυτόβουλοι
φυλάνε στων κενών τα μετερίζια
τον θάνατο που έρχεται αθόρυβα,
σαν μυώδες ορθάνοιχτο σκοτάδι και
του Κέρβερου το στόμα να αλυχτά το τέλος.
Οιμωγές να ξεριζώσουν τα αδόκητα όνειρα
μέσα απ’ τα κεφάλια,
με μακριές τσιμπίδες ρίχνοντάς τα
σε πάγκους σαν συκωταριές για τα γατιά
που πεινασμένα οσμίζονται το αίμα.
Και σύντυχα πυρομανείς
με δαυλιά ρετσινωμένα
και πυρσούς από κατράμι,
εμπύρετα πυρπολικά,
να ζεσταθεί ο πλανήτης από τη βαθιά κατάψυξη.
Και αν λείψει θέρμη να καούν και τα βιβλία.
Οι βιβλιοθήκες ν’ αλαφρώσουν απ’ το βάρος
και τη φρίκη.

Ευάγγελος Βαλσαμίδης, από την ενότητα Helas, Υπογλώσσια, Γαβριηλίδης 2017

Artwork: Rozi Demant

.

Όσο ακόμη ζούσε βάδιζε
Σαν ένσαρκο άρωμα που φεύγει στον αέρα
Τώρα η φωτογραφία τής χαρίζει
Παράστημα σε σφριγηλή ακινησία
Έπαρση ανακτορική στη θλίψη.
Συνεκτικά έχουν τυλιχτεί πνοή και ρούχο
Κι όλο το σώμα της κοιτάζει τον φακό
Μια στήλη από πετρωμένο αλάτι
Που ζωηρά θυμάται τα οστά
Που αναγνωρίζει κάθε πόρο του δέρματος
Κι είναι κορνίζα τοσοδούλα όρθια κλίνη
Απ’ όπου εγείρεται επιθυμώντας τον Θεό.

Πόσοι και πόσοι εγείρονται από την άπνοια
Όταν φυσάει δυνατά στην πόλη
Και κλαίνε τα παραθυρόφυλλα δαρμένα
Και δραπετεύουνε ξεμαλλιασμένες κουρτίνες
Κι οι αρρωστημένες νεραντζιές στη λεωφόρο
Σκορπάνε αζήτητους καρπούς στο οδόστρωμα.
Σαν σκύλους ξαμολάν τα περιπολικά τους
Η αστυνομία και η θεία πρόνοια.
Παντού τα ίχνη, πουθενά τα σώματα.
Μόνο που τρέχουν από τάφους και τράπεζες
Εργάτες, πελάτες, φαντάσματα
Κι ο φωτογράφος στρέφει σ’ όλους τον φακό.

Δήμητρα Χ. Χριστοδούλου, Nτοκουμέντα απτά, Είκοσι τέσσερις χτύποι και σιωπή, Μελάνι 2019

Photo: Gerhard Richter

.

«O τελευταίος απαγχονισμός που είχαμε σε τούτη την περιοχή ήταν εδώ και τριάντα χρόνια», είπε. «Ήταν ένας περιβόητος άντρας ονόματι Μακντάντης. Κατείχε το ρεκόρ στα εκατό μίλια με συμπαγές ελαστικό. Δεν χρειάζεται να σου πω τι του έκανε το συμπαγές ελαστικό. Αναγκαστήκαμε να κρεμάσουμε το ποδήλατο». «Να κρεμάσετε το ποδήλατο;» « Ο Μακντάντης είχε προηγούμενα με κάποιον ονόματι Φίγκερσο, αλλά κρατιόταν μακριά. Ήξερε πώς έχουν τα πράγματα, κι έκανε το ποδήλατο του Φίγκερσου λιώμα μ’ έναν λοστό. Ύστερα απ’ αυτό ο Μακντάντης και ο Φίγκερσος ήρθαν στα χέρια, και ο Φίγκερσος –ένας μαυριδερός με γυαλιά– δεν έμαθε ποτέ ποιος νίκησε. Έγινε ολονυχτία και τον έθαψαν με το ποδήλατό του. Έχεις δει ποτέ φέρετρο σε σχήμα ποδήλατου;» «Όχι». «Είναι ένα εξαιρετικά περίπλοκο είδος ξυλουργικής, πρέπει να είσαι καλλιτέχνης λίαν δυνατός για να το καταφέρεις με το τιμόνι, άσε τα πετάλια και τη σέλα. Αλλά ο φόνος ήταν άσχημο κρούσμα εγκληματικότητας και πολύν καιρό δεν μπορούσαμε να βρούμε τον Μακντάντη, ούτε να εξακριβώσουμε πού ήταν κατά το μεγαλύτερο ποσοστό του. Στο τέλος, αναγκαστήκαμε να συλλάβουμε το ποδήλατό του όπως και τον ίδιο, και τους παρακολουθούσαμε και τους δυο με μυστικότητα επί μία εβδομάδα, για να διαπιστώσουμε πού βρισκόταν η πλειονότητα του Μακντάντη και αν το ποδήλατο ήταν ως επί το πλείστον στο παντελόνι του Μακντάντη pari passu, αν καταλαβαίνεις τι εννοώ». «Και μετά τι έγινε;» «O Υπαρχιφύλακας αποφάνθηκε στο τέλος της εβδομάδος. Η θέση του ήταν εξαιρετικά δύσκολη δεδομένου ότι ήταν κολλητός με τον Μακντάντη εκτός υπηρεσίας. Καταδίκασε το ποδήλατο και κρεμάστηκε το ποδήλατο. Γράψαμε nolle prosequi στο ημερολόγιο συμβάντων ως προς το έτερο των εναγομένων. Δεν παρευρέθηκα στο κρέμασμα, γιατί είμαι άνθρωπος ευαίσθητος και το στομάχι μου αντιδρά βίαια»

Φλάν ο’ Μπράιαν, Ο τρίτος αστυφύλακας, μτφρ. Άρης Μπερλής, σ. 163-164, εκδόσεις Αλεξάνδρεια 2008

Artwork: Maggie Taylor