RSS

Tag Archives: Το τραγούδι του λύγκα

Image

Συνέντευξη, Περιοδικό FACES, Bρυξέλλες 2012

Συνέντευξη, Περιοδικό FACES, Bρυξέλλες 2012

Κυρία Σιαφάκα, ποια ήταν τα πρώτα ερεθίσματα που σας οδήγησαν στη συγγραφή;

Η γραφή και κατ’ επέκταση η συγγραφή ήταν το μόνο πράγμα που είχα την αίσθηση, από την παιδική μου ηλικία, ότι ήξερα να διαχειρίζομαι καλά, χωρίς να υπάρξει η παραμικρή καθοδήγηση. Είναι αυτή η περίεργη αίσθηση που έχει κανείς όταν νιώθει πως γεννήθηκε γνωρίζοντας κάτι. Συνεπώς, δεν μπορώ να μιλήσω ούτε για συγκεκριμένα ερεθίσματα ούτε για ένα σημείο αναφοράς που στάθηκε η αφορμή για να στραφώ προς τη συγγραφή, δεδομένης αυτής της καταλυτική εντύπωσης ότι η γραφή ήταν παρούσα εκ προοιμίου μέσα μου.

Ασφαλώς, ύστερα από μια μακρά μαθητεία σε αναγνώσματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, πολλαπλές προσπάθειες και ασκήσεις γραπτού λόγου, αρκετή ενασχόληση με την ποίηση κυρίως, πήρα την απόφαση ότι ήταν καιρός πλέον να στραφώ σε μία περισσότερο συστηματική ενασχόληση και να ετοιμάσω γραπτά που προορίζονται για έκδοση.

Όπως και να έχει, όμως, η διαδικασία της γραφής δε σχετίζεται, στην προσωπική μου περίπτωση, ούτε με ανυπέρβλητη ανάγκη έκφρασης ούτε με εκτονωτική διαδικασία ή ημερολογιακή καταχώρηση. Δεν συνιστά επίσης ούτε τον τόπο συναισθηματικής αποφόρτισης ούτε το μέσο μιας αυτοβιογραφικής ανάπλασης συμβάντων ούτε πολύ περισσότερο μία ναρκισσιστική διέξοδο προς την κατεύθυνση της κοινωνικής αποδοχής.

Το μόνο που θα μπορούσα να πω, απαντώντας στην ουσία του ερωτήματός σας, είναι ότι συνιστά τον τρόπο με τον οποίο μπορώ εγώ να ζω δίνοντας μια απάντηση στα πράγματα που με περιβάλλουν. Η γραφή, υπό την έννοια αυτή, έχει οντολογική διάσταση στον τρόπο βίωσής της, ενώ, εκ παραλλήλου, συμπληρώνεται από την εκάστοτε θεματική η οποία σχετίζεται με τους προβληματισμούς ή τα ερωτήματα που με απασχολούν στο πλαίσιο μία συνεχούς προσωπικής διαδικασίας εξέλιξης.

http://www.newsville.be/gr/Proswpa/ifigeneia_siafaka_to_tragoudi_tou_lygka.asp

 

Tags: , , ,

Image

Συνέντευξη, Περιοδικό FACES, Bρυξέλλες 2012

Συνέντευξη, Περιοδικό FACES, Bρυξέλλες 2012

Ο συγγραφέας που μεταφέρει και αποτυπώνει με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο βιωματικά στοιχεία στη συγγραφή ενός βιβλίου γίνεται πιο ελκυστικός για το ευρύ κοινό; Εσείς πώς λειτουργείτε σε σχέση με αυτήν τη σκέψη;

Kοιτάχτε… τα περισσότερα άρλεκιν, για παράδειγμα, έχουν έντονο βιωματικό χαρακτήρα αλλά καθόλου ξεχωριστό τρόπο παρουσίασης, που σημαίνει ότι η λογοτεχνική τους αξία είναι μηδενική. Πρόκειται για σκουπίδια της βιομηχανίας του βιβλίου απευθυνόμενα σε μειωμένης αντίληψης κοινό, που εξαιτίας αυτής της αναπηρίας του παραμυθιάζεται : επιτέλους εκείνος που δεν έχει ουδεμία σχέση με την αναγνωστική εμπειρία και καμία απολύτως εκπαίδευση τώρα γίνεται κοινωνός και του βιβλίου… μέσα από μια βιομηχανοποιημένη ψευδαίσθηση ταυτότητας κουλτούρας… πόσο μάλλον όταν το περιτύλιγμα αυτού του πολτού είναι ακριβώς το ίδιο με αυτό που ντύνει στον ίδιο χώρο, ας πούμε, έναν Ντοστογιέφσκι ή μια Γέλινεκ ή έναν Γονατά…

Αν δούμε τις πωλήσεις, θα διαπιστώσουμε ότι είναι πολύ ελκυστική αυτού του είδους η βιωματική ή αυτοβιογραφική αναφορά, η οποία αφενός αντικατοπτρίζει τις μειωμένες ικανότητες αυτών που τα υπογράφουν και αφετέρου απευθύνεται με μαεστρία και με γνώμονα το κέρδος σε όσους με συνέπεια δεν επιθυμούν να μπουν σε ουδεμία διαδικασία εξέλιξης, που μόνο ο προβληματισμός και η επαφή με τη γυμνή και έντεχνη αλήθεια είναι σε θέση να προσφέρει.

Από την άλλη πλευρά, η λογοτεχνία δεν είναι πασαρέλα, για να θέσουμε το θέμα της έλξης ή της νέας κολεξιόν, για να ικανοποιήσουμε τα κορεσμένα γούστου του κοινού. Επομένως, η λογική αυτή δεν με αφορά. Η δική μου γραφή είναι μια πρόσκληση για συνδιαλλαγή και άμεση αναγνωστική συμμετοχή προς εκείνους που κάθε φορά είναι έτοιμοι να μοιραστούν τους προβληματισμούς ή τα ερωτήματα που θέτω, γενόμενοι την ίδια στιγμή και κοινωνοί μίας αισθητικής απόλαυσης. Τόσο ο προβληματισμός όσο και η αισθητική σε όλα τα επίπεδα είναι θέση ζωής και ασφαλώς δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω ούτε τις ανάγκες ούτε τις αισθητικές προτιμήσεις κάθε εν δυνάμει αναγνώστη.

http://www.newsville.be/gr/Proswpa/ifigeneia_siafaka_to_tragoudi_tou_lygka.asp

 

Tags: , , ,

Image

Iφιγένεια Σιαφάκα, Το τραγούδι του λύγκα

Σέρνεται στο παράθυρο, αφήνει το χνώτο σε στίγματα βροχής και λασπωμένης σκόνης• αργά τα τζάμια αρπάζουν έναν λευκό και παγωμένο ήλιο πάνω στη βρομιά τους, κι αυτή για λίγο σταματά να ανασαίνει, να αφουγκραστεί το χρόνο. Άχρονο το βλέμμα της βουλιάζει μες στο φως που ο Άλεξ είναι χαμένος μήνες πολλούς κι αυτή βάλλεται κάθε μέρα από τότε απ’ τη συρρίκνωση του άνθους που ατονεί κι αργοπεθαίνει. Πλέον δεν τον αναζητά, καθόλου πλέον. Ο ήλιος τώρα ξεθαρρεύει περισσότερο, θρέφει τις ματαιώσεις που περιφέρονται στην πόλη και γύρω απ’ τις σκιές τους και μέσα στα δωμάτια· τη ζωοφόρο τους εικόνα τη φροντίζει, με αχτίνες από νίκελ καρφωμένες σε πρόσωπα σαν ζέμπρα με λευκή πούδρα και ρωγμές, κρεμάμενα από σκούρα παλτά μακριά που παλαντζάρουνε στους δρόμους – επί τον τύπον των ήλων λάμπει, ναι. Στον πάνω όροφο η σκουριά βογκά αναζωογόνηση, «ας πλένονται», σκέφτεται αυτή, «μα κάνουν φασαρία», μόνον αυτό την ενοχλεί. Άλλωστε έχει πλέον συνηθίσει, κι αυτή ποτίζει τη ρουτίνα, από μιαν ανάγκη μόνο να ’χει μερτικό στη χλαλοή του τόπου, μες στη χλαπαταγή του ανθρώπου, αδερφέ μου, στρέφεται στην κηπουρική, και ας μην έχει κήπο. Αλλά με άλλον πάντα τενεκέ ποτίζει τα ψοφίμια λουλουδάκια, τα γλυκούλια, τα χρυσούλια, τα αναθεματισμένα λουλουδάκια της, που αναδίνουνε μια μπόχα επιορκίας απ’ τους μίσχους στο μπαλκόνι. Μ’ έναν καινούργιο πάντα τενεκέ, να ’ναι μοντέρνα η επανάληψη, να ησυχάζει έτσι. Γιατί όλοι ησυχάζουν κάπως.

Iφιγένεια Σιαφάκα, Το τραγούδι του λύγκα, μυθιστόρημα, Εκδόσεις Γρηγόρη, 2011

Φωτό: Yohann Fournier (από το εξώφυλλο του βιβλίου)

 

Tags: , , , , ,

Video

Ιφιγένεια Σιαφάκα, Το τραγούδι του λύγκα

.

Λευκό μεταξωτό το φόρεμά της, σπειροειδείς πτυχές στους αστραγάλους, η Αλταμίρα τούς ωθούσε να μάχονται αντίρροπα την κίνηση του υφάσματος όπως κανείς κοντράρει τον αντίπαλο που βάλθηκε να καταρρίψει έναν ωραίο μύθο της ζωής του• και οι φλέβες σκαλισμένες στο λαιμό της, ίδιο αλαβάστρινο γλυπτό, επικυρώνανε τη δύναμη που αφήνουν να εννοηθεί ότι έχουν οι μορφές ακόμη και όταν αγάλματα θυμίζουν. Και το πλατύγυρο λευκό, το ψάθινο καπέλο, αναπηδώντας ρυθμικά, με μετεωρισμούς ανάλαφρους μετέδιδε την ένταση απ’ τον αέρινο δρασκελισμό σ’ ένα βερικοκί μεταξωτό μαντίλι, χυμένο ατημέλητα επάνω στο καπέλο για να το συγκρατήσει ίσως.
Ίσως.

Artwork: Laura Marabesku

.

.

 

Tags: , , ,

Image

Η συγγραφική πρόθεση στο « Τραγούδι του λύγκα »

Η συγγραφική πρόθεση στο « Τραγούδι του λύγκα »

 

• H λογοτεχνική γραφή δεν μπορεί να είναι στατική ακόμη και στο ίδιο λογοτεχνικό έργο.
• Εκείνο που οδηγεί τη γραφή και επιβάλλει τη φόρμα της δεν είναι οι προτιμήσεις του συγγραφέα αλλά οι χαρακτήρες και η ατμόσφαιρα.
• Η λεκτική ανατροπή συνιστά φορέα της ψυχικής κατάστασης του ήρωα.
• Το παράλογο μπορεί να αρθρωθεί μόνο μέσα από τη δομική ανατροπή της γλώσσας. Η αφήγηση περί παραλόγου μπορεί απλώς να επισημάνει, αλλά δεν έχει δύναμη να καθηλώσει.
• Το ενδολεκτικό τοπίο αφορίζει την ασχήμια της περιγραφής, καθιστώντας τον αναγνώστη μέτοχο των καταστάσεων (ταυτίσεις) με έμμεσο τρόπο.
• Το γκροτέσκο λειτουργεί σε ασυνείδητο επίπεδο, περνώντας το μήνυμα, χωρίς όμως να σοκάρει, όταν ο αναγνώστης δεν μπορεί να αντέξει την πραγματικότητα που ο ίδιος ζει και που με ακραίο τρόπο (καθρεφτικό) παρουσιάζεται μέσα στην αφήγηση.
• Η λογοτεχνία έχει ρόλο ύπαρξης μόνον όταν επισημαίνει από πριν αυτό που βιώνεται σήμερα και το οποίο μόνο ύστερα από χρόνια θα λεκτικοποιηθεί/ θα γίνει συνειδητό από τη μάζα. Στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα επισημαίνεται η απουσία του αντρικού Λόγου σε μία κοινωνία ευμάρειας, όπου η ψυχική ανεπάρκεια καλύπτεται από πέπλα επαγγελματικής επιτυχίας, νεοπλουτισμού, μεγαλοαστισμού, γρήγορων αλλαγών και ανικανότητας για χειρισμούς που απαιτούν επαφή με τον εσωτερικό κόσμο . Πίσω απ’ αυτό παραμονεύει πάντα ένας πρωτόγονος γυναικείος Λόγος (αρχαίες θεές της γονιμότητας, Λίλιθ, μητρικές φιγούρες κ.λπ.), ο οποίος συνιστά αφενός μεν έναν γυναικείο εγκλωβιστικό μονόλογο που οδηγεί στον ευνουχισμό του αρσενικού και στην απουσία θηλυκότητας και αφετέρου δε μία τεράστια απειλή για το αρσενικό που είναι ανίκανο να απεγκλωβιστεί από τα μητρικά μορφοείδωλα που έχει ενσωματώσει. Αυτή ακριβώς η πραγματικότητα, σύμπτωμα των κοινωνικών αλλαγών της τελευταίας τριακονταετίας, είναι που οδηγεί σήμερα στη σύγχυση της ταυτότητας των φύλων και στα παρεπόμενα προβλήματα που παρατηρούνται στις σύγχρονες σχέσεις. Οι άνθρωποι θεωρούν ότι οι γρήγορες και εύκολες σχέσεις, η απουσία προβληματισμού, η σεξουαλική επίδειξη (γυμνό, πρόκληση, μόδα) και το πνεύμα της ελευθεριότητας τους καθιστά ελεύθερους από τους περιορισμούς «της αγάπης», η οποία δεν μπορεί να βιωθεί από τους περισσότερους παρά μόνο στο πλαίσιο των εξαρτήσεων (μιας επανάληψης της σχέσης γονιών- παιδιού). Η μόνη λύση που μπορεί να δοθεί στο αδιέξοδο (όταν κανείς το αποδεχθεί) δε σχετίζεται με πιθανές ή επιθυμητές κοινωνικές αλλαγές ούτε με απόσυρση και ερμητισμό αλλά μόνον με έναν αυστηρό και συνειδητό επαναπροσδιορισμό σε ψυχικό επίπεδο, είτε μιλάμε για άνδρες είτε για γυναίκες.

Πίνακας: David Stoupakis

 

Tags: , , , , ,

Image

Συνέντευξη, περιοδικό FACES, Βρυξέλλες 2012

Συνέντευξη, περιοδικό FACES, Βρυξέλλες 2012

Συγγραφή κειμένων, φιλολογία, θέατρο, γραφιστική. Η λογοτεχνική προσέγγιση της γραφής επικράτησε των υπολοίπων ή τα υπόλοιπα στοιχεία εμπεριέχονται σε αυτή;

Η συγγραφή, και δη η λογοτεχνία με την οποία ασχολούμαι, δεν είναι τίποτε άλλο από Τέχνη. Είναι, όπως πολύ καλά το λέει και η λέξη, η Τέχνη του λόγου. Η υποκριτική επίσης είναι Τέχνη, η γραφιστική αντιμετωπίζει με αισθητική και δημιουργικότητα τη τεχνική δόμηση ενός κειμένου στο χαρτί, η φιλολογία ασχολείται άμεσα τόσο με τη γλώσσα και την αισθητική της όσο και με τα λογοτεχνικά κείμενα όλων των εποχών.Θέλω να πω ότι σε όλες μου τις ενασχολήσεις η Τέχνη ως σημαίνον είναι πανταχού παρούσα και, συνεπώς, δεν αισθάνομαι ότι ασχολούμαι με διαφορετικούς τομείς, αλλά ότι απλώς αφενός χρησιμοποιώ διαφορετικούς τρόπους για να την υπηρετήσω και ότι αφετέρου χρησιμοποιώ κάθε φορά τα νήματα για να συνδέσω τις εκάστοτε εκφάνσεις της.

Στη συγγραφή λοιπόν τέμνονται όλα τα παραπάνω, τόσο η ιδιότητα της κειμενογράφου αλλά με έμφαση πλέον στην έντεχνη χρήση της γλώσσας, η τεχνική γνώση της ελληνικής ως φιλολόγου αλλά και ως επιμελήτριας κειμένων και η φιλολογική προσέγγιση της λογοτεχνίας ως θεωρητική γνώση.Παρόν είναι και το θέατρο με τα εργαλεία της υποκριτικής τόσο για τη βυθομέτρηση των ηρώων, την ταύτισή τους με αυτούς, τη σκηνοθετική διάσταση και την παρατηρητικότητα που απαιτείται για τη δημιουργία του χωροχρονικού πλαισίου, τη χειρουργική προσέγγιση όλων των παραμέτρων ώστε τίποτε να μην είναι αφημένο στη μοίρα του και βεβαίως οι διάλογοι, για τους οποίους χρωστώ πολλά στην ανάγνωση πολλών έργων των μεγαλύτερων θεατρικών συγγραφέων παγκοσμίως, που άλλωστε συνιστά και το καλύτερο σχολείο για να μάθει κανείς τα μυστικά και τις τεχνικές τους.Πέραν τούτου η γραφιστική είναι παρούσα επίσης, καθότι μού δίνει τη δυνατότητα του απόλυτου ελέγχου της παρουσίασης του κειμένου και μάλιστα εκεί όπου επιθυμώ να λειτουργήσω διαδραστικά με τον αναγνώστη, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με το γράμμα που υπάρχει στο βιβλίο. Το τελευταίο είναι μια πολύωρη, εξαντλητική και λεπτομερής εργασία, που για να έχει επιτυχία απαιτεί την άμεση συμμετοχή του συγγραφέα, κυρίως για να τονιστούν γραφιστικά τα κύρια μηνύματα και στην παραμικρή τους λεπτομέρεια, όπως, για παράδειγμα, μία μικρή μουντζούρα πάνω σε ένα α και όχι στο διπλανό του ρ… ή ένα μ 16άρι δίπλα σε ένα ο 9άρι… Οποιοσδήποτε γραφίστας θα τρελαινόταν κυριολεκτικά, έχοντας έναν συγγραφέα δίπλα του με τέτοιες απαιτήσεις… πέραν όμως του πρακτικού ζητήματος, το πέρασμα στη γραφιστική κατά τέτοιον τρόπο συνεχίζει να συνιστά λογοτεχνική πράξη και επομένως απέχει κατά πολύ από την εργασία ενός γραφίστα.

 

Tags: , , , ,