Tag Archives: Ελληνική πεζογραφία

ΣΙΣΥΦΟΣ (μονόπρακτο)

Αφηγητής (Μιλάει πίσω από αναλόγιο ή κινείται στον χώρο) Παντέρημη (Ώριμη γυναίκα, με έντονη θηλυκότητα, αλλά με ένδυμα φθαρμένο και λερό) Σίσυφος (Ασχολείται σχεδόν αποκλειστικά με την Πέτρα. Υφίσταται οχτώ διαδοχικές μεταμορφώσεις – του λιποτάκτη, του χωρίς ταυτότητα, του συμβιβασμένου, της γυναίκας, του κοινωνικά αναρριχόμενου, του νεκρού, του θεού και του εξόριστου) Πέτρα (Γυναίκα, πιθανότατα μπαλαρίνα, που εκτελεί διάφορες ρευστές κινήσεις ασχημάτιστης πέτρας –λάβας που πήζει–, συχνά δυσερμήνευτες για τη δική μας σημειολογία.)

***

Ένας προβολέας φωτίζει τον Αφηγητή, που βρίσκεται κάπου στην άκρη της σκηνής.

Αφηγητής: Θα φανεί και πάλι όπου να ’ναι… Αυτός και η Πέτρα του… Αν πας κοντά και τον κοιτάξεις κατάματα, θα δεις ότι δεν είναι ένας αλλά οχτώ. Οχτώ και οι Πέτρες, που άλλοτε σπρώχνουνε μπροστά κι άλλοτε τρέχουν και τους κυνηγούν στις κατηφόρες. Μα, αν τους ρωτήσεις πώς τους λένε – «Σίσυφο», θα σου πουν και οι οχτώ…

Ένας δεύτερος προβολέας έχει ήδη φωτίζει τον Σίσυφο, που βρίσκεται στη μέση της σκηνής και ασχολείται με την Πέτρα, η οποία είναι κουλουριασμένη κι ακίνητη. Την αγγίζει, την χαϊδεύει, την σπρώχνει, ίσως και λίγο να την μετακινεί. Λίγο πιο κει, στο πάτωμα, είναι αφημένα ένα μεγάλο κόκκινο ύφασμα, μια λευκή προσωπίδα, ένα καπέλο (ρεπούμπλικα), ένας χαρτοφύλακας κι ένα κινητό τηλέφωνο με ακουστικό. Ένας τρίτος προβολέας φωτίζει την Παντέρημη που βρίσκεται κάπου ψηλά –ίσως στην τελευταία σειρά των καθισμάτων–  αλλά σε θέση ώστε να διακρίνεται απ’ όλους.

Αφηγητής: Κι από την άλλη τη μεριά – αυτή η άμοιρη… Ξεχνάω τ΄ όνομά της… Κοιτάζει έναν-έναν τους οχτώ και τους ορέγεται. Αιώνες τώρα μόνη της. Άγονη κι άκαρπη. Πώς να αντέξει; Όμως αυτοί μόνο την Πέτρα τους αγαπούν και ενστερνίζονται…. Ο πρώτος, ο μπροστά-μπροστά, είναι εκείνος που αρνήθηκε να πιει το κώνειο και λιποτάχτησε απ’ το χρέος του. Τώρα τον λένε όλοι “ξένο”. Δεν έχει βήμα να μιλήσει πια. Στην Αγορά κάποιος του πέταξε ένα σάπιο ψάρι…

Ο Σίσυφος κουρασμένος κάθεται πάνω στο βράχο του και κοιτάζει την Παντέρημη.

Παντέρημη: (μιλάει στον Σίσυφο) Ποιος είσαι εσύ που με κοιτάς, και ποια απόσταση κάνει τα χέρια σου να φαίνονται με τρίχες; Γιατί, αν είσαι άντρας, έλα κοντά και κανονάρχησέ με. Ειδάλλως, πήγαινε πιο πέρα. Μη με τυραννήσεις κι εσύ με υποσχέσεις… Εδώ, απέξω, γύρω μου, είναι μια χώρα σαν κι εμένα έρημη. Μπορεί και λύσσα να ’πεσε. Αλλά μπορεί και να ξινίσαν τα κρασιά τους… Λένε διάφοροι ανυπόληπτοι ότι κι εγώ εκεί έξω κείμαι. Ώμος γυμνός, μαρμάρινος, μισοχωμένος στο ρέμα. Να γλείφει γύρω το νεράκι. Να αναδεύουν τα χόρτα… Όμως εγώ, τις Τρίτες, ζητάω χάδι αντρικό τις Τρίτες. Μια περικεφαλαία ανάμεσα στα σκέλια μου…

Ο Σίσυφος δεν της δίνει σημασία. Ασχολείται και πάλι με την Πέτρα του. Μιλάει μόνος του, αδιαφορώντας για την Παντέρημη.

Σίσυφος:  Η πέτρα κατοικεί όπου υπάρχω –ελεεινότατος– εγώ. Και με περιφρουρεί. Με προστατεύει απ’ την εμφύλια βούληση μου. Προτού με ενσωματώσει στη δομή της, ήμουν παγόνι. Κοίταζα μέσα μου, έσβηνα λάμψεις, έγραφα χρώματα΄ έσβηνα χρώματα, έγραφα λάμψεις, κοίταζα μέσα μου. Τώρα δοξάζομαι στην ικεσία. Άπολις…

Παντέρημη: Αχ, κακομοίρη μου. Αν θα με δεις μεσάνυχτα στο δάσος, στις νεροσυρμές – πάει η λαλιά σου, σου την πήρα…

Ο Σίσυφος αλλάζει συμπεριφορά. Γίνεται “άλλος” Σίσυφος. Παίρνει από κάτω την προσωπίδα και τη φοράει. Συνεχίζει να ασχολείται αποκλειστικά με την Πέτρα του.

Αφηγητής: Ο δεύτερος την πάτησε εκεί που την πατάνε οι περισσότεροι. Κάτω απ’ τ’ αυλάκι. Βρήκε την Πέτρα που του ταίριαζε κι όλο τον σπρώχνει δυτικά, κι όλο εκείνη τού γλιστράει και πάει κουτρουβαλώντας κατά Έφεσο… Αν τον ρωτήσεις να σου πει –  «θα τα βρούμε κάπου στη μέση, θα με θυμάται τουλάχιστον ως Πλήθωνα»…

Παντέρημη: Ποιος είσαι εσύ, που η Δύση σ’ απεχθάνεται και η Ανατολή σε διώχνει; Κι ούτε στη μέση να σταθείς δεν δύνασαι – στην ουτοπία… Ζύγωσε να σε ιδώ από κοντά, κι άσε με να σου γλείψω τον ιδρώτα. Εσύ, αν το μπορείς, δώσε μου έστω μία σπίθα ανέμελη. Έστω κοσμήματα χρυσά, να τα φοράω και να βροντάνε… Αλλιώς, θα τα παρατήσω όλα στη μέση. Να λένε – «πέρασε κι απ΄ τα Γιάννενα, πολύ αργότερα όμως, αλλά δεν πρόλαβε, τη χτίσαμε σ’ ένα γεφυράκι εδώ πιο έξω»…

Αφηγητής: Μα, τι του λες;! Δεν σε ακούει!… Χρειάζεται παρηγοριά, και μόνο με τον μέσα του αντίλαλο παρηγοριέται. Μιας που εκεί, μονάχα η Πέτρα του ακούγεται. Το έξω του ούτε που θέλει να το δει, να το γνωρίσει… Αν και παλιά, πολύ παλιά, ερχόταν ένα αγοροκόριτσο, καθόταν στην πέτρα του και διάβαζε ποιήματα. Τρεις φορές ασπάστηκε μαζί του τη σελήνη…

Παντέρημη: Εγώ ήμουνα εκείνο το κορίτσι. Παλιά, πολύ παλιά. Τότε που ήμουνα πολύ γριά ακόμα… Τώρα έχω ξαναβρεί τον πρώτο εαυτό μου, τον πρωτόλειο, αυτόν που ξέρει τι είναι ομορφιά και τι ψιμύθια απαιτούνται για να την κάμψουν… Εμένα να φιλήσει – ποια σελήνη; Είμαι χωμάτινη, γι’ αυτό και πιο πικρή. Θα του μείνω στη γεύση για πολύν καιρό. Σχεδόν για πάντα…

(…)

Πρόσκληση

Πάνω σε κείμενα σύγχρονων δημιουργών, εμπνευσμένα από τις αρχαίες τραγωδίες, εξαίρετοι ηθοποιοί και καλλιτέχνες θα ζωντανέψουν μορφές από μύθους και πρόσωπα, που στο πέρας των χρόνων αναπτύχθηκαν ως αρχέτυπα στην ενδοχώρα του ανθρώπινου ψυχισμού. Στην πρώτη από τις τρεις συνολικά παραστάσεις που θα δοθούν με θέμα: «Το τραγικό πέρα απ’ το χρόνο» παρουσιάζονται:

Ι) «Ο Σίσυφος είναι οκτώ» του Πάνου Σταθόγιαννη.
Ο άνθρωπος, η μοίρα του κι ο αέανος αγώνας του προς τη λύτρωση.

ΙΙ) «Οιμωγές γυναικών» της Τούλας Μπαρνασά.
Εκάβη, Ανδρομάχη, Ελένη … Μητέρα, Σύζυγος, Ερωμένη.
Τρεις φιγούρες, τρεις πρισματικές όψεις της θηλυκής υπόστασης αντιμέτωπες με την κατάλυση των προστατευτικών τους “τειχών”.

Ψίθυροι τραγωδίας … μονόλογοι και διάλογοι ως φορείς διαχρονικών συναισθημάτων συνδιαλέγονται στο χρόνο σε μια όσμωση «περαίνουσα δι’ ἐλέου καὶ φόβου
τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν».

Ερμηνεύουν κατά σειρά εμφάνισης :

Αφηγήτρια: Ιωάννα Κανελλοπούλου

Σίσυφος: Γιώργος Στάμου, Γιάννης Μυλωνάς

Πέτρα: Αλίκη Γεωργουλοπούλου

Κείμενα: Πάνος Σταθόγιαννης
Ελένη : Κατερίνα Διδασκάλου
Ανδρομάχη: Δέσποινα Ψαρροπούλου
Εκάβη: Νόρα Κατσέλη
Πάρης: Μελέτης Ηλίας

Κείμενα: Τούλα Μπαρνασά.
Συμμετέχουν οι ηθοποιοί:

Βασίλης Τσιγκριστάρης, Φαίη Βολόρου.
Σκηνοθετική επιμέλεια : Σταμάτης Πατρώνης.
Μουσική γράφουν και εκτελούν : Δημήτρης Τσεκούρας και Γιάννης Μουτσάκης
Υπεύθυνη φωτισμού : Ελένη Αναγνωστοπούλου

Σας περιμένουμε…

Γιατί η αισθητική εποπτεία και η κατανόηση του ωραίου
αποτελεί κεντρικό “Αίτιον” ύπαρξης και αυτογνωσίας

Είσοδος ελεύθερη…

https://www.facebook.com/events/533624393328616/

Πίνακες: Christer Karlstad

Ο Σλοβένος χορευτής που γνώρισα μια νύχτα σε ένα μπαρ στο Βελιγράδι μίλαγε κάποια γλώσσα που δε γνώριζα. Συνομιλούσε με τους φίλους μου τους Σέρβους, σέρβικα μιλούσαν. Κάθισα κι εγώ μαζί τους σε ένα τραπέζι έξω από το μπαρ, στο πεζοδρόμιο, και άκουγα χωρίς να καταλαβαίνω. Την άλλη μέρα τον ξαναείδα στη σκηνή του Εθνικού θεάτρου να χορεύει. Χόρευε; Κρεμιόταν από σκοινιά και στριφογύριζε, κρεμόταν ξανά και ξανά, βυθιζόταν στο σκοτάδι. Αναπαράσταση αυτοκτονίας. Αυτό έκανε. Και μαζί με αυτό Μελαγχολικές σκέψεις. Έτσι λεγόταν το έργο. (…)

Πήγα, λοιπό, στο Βελιγράδι το 1998, τον φοβερό εκείνον Οκτώβρη των διαπραγματεύσεων με το ΝΑΤΟ για την παύση του πολέμου στο Κοσσυφοπέδιο (…) Είδα μια γκρίζα και μεγαλόπρεπη πόλη σαν σκίτσο του Μπιλάλ. Με τον Δούναβη και τον παραπόταμό του τον Σάββα. Κάθε αξιοπρεπής πόλη έχει το ποτάμι της, σχολίασε ένας φίλος μου, όταν του μίλησα για τα ποτάμια στο Βελιγράδι. Κάποτε είχε και η Αθήνα το δικό της. (…)

Βγαίνοντας από τη γαλλική πρεσβεία, βγαίνοντας από το Κέντρο Απολύμανσης, βγαίνοντας από το κρατικό ξενοδοχείο, ένα άλογο στεκόταν στο φανάρι. Έσερνε σε μια παλιοκαρότσα φορτωμένη σπασμένες τηλεοράσεις, οθόνες. Το φανάρι άλλαζε από κόκκινο σε πράσινο από πράσινο σε κόκκινο. Το άλογο στεκόταν. Ήρεμο. Σκεφτικό. Αναποφάσιστο. Τι έκανε; Σκέψεις μελαγχολικές; Ή απλώς στεκότανε. Πολύ κουρασμένο.

Έλενα Πέγκα, Σφιχτές ζώνες και άλλα δέρματα (O Σλοβένος χορευτής) σελ. 25, 26, 27, Eκδόσεις Άγρα, 2011

Πίνακες: Αntoni Mas

————————–

Η Ειρήνη γνώρισε τον άγγελό της δεκατριών χρονών και δύο μηνών. Ήμερα Σάββατο, παραμονή της Σταυροπροσκυνήσεως του σωτηρίου έτους 1913. Την ίδια ώρα είδε και το αίμα της. Κατέβηκε εντελώς απροειδοποίητα, χωρίς να ανοίξει καμιά πληγή. Ακριβώς τη στιγμή που θύμιαζε τα εικονίσματα και ήταν απορροφημένη από την ωραιότητα του αρχαγγέλου Γαβριήλ. (…)

Κι ενώ το πάνω στόμα της γυναίκας είναι άτριχο και καθαρό, το κάτω έρχεται καιρός όπου σκεπάζεται με μαλακή τρίχα, φουσκώνει και μυρίζει γιατί όλο στα σκοτεινά ζει και μασουλά μόνο τον εαυτό του και ροκανίζει ασταμάτητα όπως το στόμα του λαγού. (…)  Και τις νύχτες σου άρεσε, Ειρήνη, να κρατάς απαλά τα χείλη του λαγού και μαζί κλείνατε τα μάτια και μαζί ξυπνούσατε το πρωί. Κι έβγαζες τότε το ζώο για νερό στο περιβόλι κι έβλεπες να τρέχει το νερό σας ζεστό με πολλά σφυρίγματα και τινάγματα και γινόταν ποτάμι, όχι άγριο, μόνο λιγάκι αφρισμένο πάνω στο χώμα. Πόνο όμως δικό σου, μυστικό αίμα και άγγελο Κυρίου οδηγό και φύλακα ποτέ δεν είχες συναντήσει (…)

Εικοσιέξι μέρες πέρασαν από το Σάββατο της Σταυροπροσκυνήσεως ως τη Μεγάλη Παρασκευή, ημέρα των αγίων παθών, της λόγχης και του ξιδιού. Προς το μεσημέρι και μετά την Ακολουθία των Ωρών, τη στιγμή που η Ειρήνη μαζί με άλλες στόλιζαν τον Επιτάφιο, ένιωσε ξαφνικά επιθυμία για κάτι γλυκό. Οι μυρουδιές από τα τριαντάφυλλα, τα κρινάκια, τα ζουμπούλια, τα άνθη της λεμονιάς και της νεραντζιάς και από τις μισοανθισμένες πασχαλιές ανακατώθηκαν με τη μυρουδιά  βανίλιας και καραμέλας και όλη η εκκλησία μύρισε, από το ιερό ως τον γυναικωνίτη, ψημένο αμύγδαλο και κουραμπιέδες. Την ίδια στιγμή είδε η Ειρήνη ψηλά πάνω στο τέμπλο τον άγγελό της να φτερουγίζει, ντυμένος όπως και την πρώτη φορά και να την παρατηρεί με τα μεγάλα του φωτεινά μάτια σκοτεινιασμένα λίγο από τις μακριές του βλεφαρίδες. (…)

Ίσα που πρόλαβε ο άγγελος του Κυρίου και ακούστηκαν φοβεροί και τρομεροί χτύποι στις πόρτες και στα παράθυρα. Έτριξαν τα θεμέλια του σπιτιού, σείστηκαν οι τοίχοι και τα πατώματα πήγαν κι ήρθαν. Και πολλά πιάτα έπεσαν από τα ράφια και συντρίφτηκαν. Και το κουτί της ζάχαρης άνοιξε μόνο του και χυνόταν η ζάχαρη άσπρη και τριζάτη από το ράφι ως το πάτωμα, ενώ ο αέρας γέμισε από τη μυρουδιά της μέντας, της κανέλας και της σοκολάτας. Αυτό ήταν και το τελευταίο που ένιωσε η Ειρήνη προτού λιποθυμήσει στην αγκαλιά του αγγέλου της. Κι όταν (άγνωστο πότε) συνήλθε, της είχε περάσει κάθε πόνος του αίματος και κάθε επιθυμία για γλυκά. Κανένας ήχος δεν ακουγόταν μέσα στο σκοτάδι. Μονάχα ένα αδιόρατο φως φαινόταν να ξεκινά από το σώμα του αγγέλου και να πλημμυρίζει το δωμάτιο.

Και μέσα σε τούτο το γαλάζιο αχειροποίητο φως είδες, Ειρήνη, ότι κρατούσες στο στόμα σου και έγλειφες ασταμάτητα και πιπίλαγες σαν τα μωρά τον άγγελό σου. Κι εκείνος ο δύστυχος έλιωνε έτσι και λίγνευε, διάφανος σχεδόν, σαν χαρτί από την αδυναμία. (…)

Έτσι πέρασαν τέσσερις ημέρες γλύκας και πόνου. Μεγάλη Παρασκευή, Μεγάλο Σάββατο, Άγιο Πάσχα και Δευτέρα της Διακαινησίμου. Και όλον ετούτο τον καιρό είχε η Ειρήνη στην κατοχή της και δοκίμαζε, έγλειφε και πιπίλιζε ασταμάτητα τα τρυφερά μέλη του ωραίου και διάφανου αγγέλου της. Κι αν είχε επιθυμία για κάποιο γλυκό του κουταλιού ή του ταψιού, γέμιζε το στόμα της και ευφραινόταν ο ουρανίσκος της από το γλυκό εκείνο. Κι αν ήθελε βερίκοκο με αμύγδαλο και σιρόπι, το είχε αμέσως. Κι αν λαχταρούσε βύσσινο, σοκολάτα, κομπόστα μήλου ή αχλαδιού, σοκολατάκια γεμιστά και σκέτα, τα είχε όλα και τα χόρταινε. Όμως εκείνα τα περίεργα γλυκά του πειρασμού με τα ξενικά ονόματα, τα άγνωστα υλικά και τις ανάμειχτες γεύσεις, η Ειρήνη δεν τα δοκίμασε. Ούτε έφαγε τις καραμέλες με τις γεύσεις των χεριών, των ματιών και των χειλιών, φανερών και μυστικών. Πιθανόν δεν θέλησε ή ίσως να ντράπηκε τον άγγελό της και δεν τόλμησε να του ζητήσει κάτι τέτοιο. Άλλωστε δεν ήταν και πολύ βέβαιη αν θα μπορούσε να της προσφέρει όλες αυτές τις γεύσεις κι έμεινε στα γνωστά. (…)

Γιώργης Γιατρομανωλάκης, Τρία απρόσεκτα διηγήματα (H περίοδος της Ειρήνης), σελ. 13, 14,15, 27, 29, 30, Εκδόσεις Άγρα, 2012

Πίνακες: Laine Bachman, Kay O’ Rourke, Αntoni Mas

—————————————–