.
Μέσα σε γήπεδα εθνικά
μας κόλλησαν στο στήθος
την κόκκινη σφραγίδα τους
σημαδεμένα αρνιά
για το τραπέζι του Πάσχα
Αμνοί εμείς σε παράταξη
χαμογελούσαμε και συντονίζαμε το βήμα
Κερκίδα επευφημίες και χειροκροτήματα
ρυθμικά έπνιγαν πνιχτές κραυγές εναγώνιες
«Αμνοί εμείς σε παράταξη… », Γυμνάσιο Θηλαίων Σερρών, Εθνικό Στάδιο Σερρών, 1969
.
Παρά των ημερών το θάμβος και τη γλυκιά των ύμνων θαλπωρή, τις πασχαλιές και τις γαζίες και των χελιδονιών την άμωμον αντίφαση, «να γίνει το σκοτάδι φως», εκείνη πέτρα έμενε στο αγενές του θυμικού, στη νοσηρή νωχέλεια των αναμνήσεων, στην ηδυπάθεια μελάγχλωρης ακινησίας. Κλέος ανάκλιντρο. Τα ψυχομουνικά στο φόρτε τους. Από το στρώμα το ορθοπεδικό σε όρθρο καναπέ και τούμπαλιν προς έω, με στόμφο ανέβαζε κατέβαζε τα στόρια σαν σηκωνότανε να ξεπιαστεί, χάζευε με τα φώτα, γουλίτσες σαν πουλάκι έπινε το μεταλλικό νερό, άναβε τσιγάρο, το ’σβηνε βιαστικά, ενοχές ηγερίες… Άλλαζε θέση κι ο σελιδοδείχτης στο βιβλίο. Παραπέτασμα καπνού. Το ραδιόφωνο εν ενεργεία. Λαίμαργα σχόλια, νοσταλγικά ασμάτια, διαφημίσεις, δελτίο καιρού, έξω ο δρόμος σε αέναη βουή, ιερή συμμαχία.
Βέλαζε και τον σφάξανε. Τον κρέμασαν, αφού τον έγδαραν στο τσιγκέλι να στραγγίξει, του ’δεσαν χέρια πόδια στο παλούκι, τις αρχαίες ρωγμές γέμισαν μ’ αλατοπίπερο, τον έχωσαν με κόπο στον ξυλόφουρνο. Κι από κάτω ένα ταψί πατάκες, να πέφτουν τα ζουμιά, να νοστιμίσουν. Έρρεε από νωρίς το μπρούσκο, οι γυναίκες πήραν να φτιάσουνε τις πίτες, σπανάκι φρέσκο, λεβοδιές, καυκαλίθρες και μάραθο, είχανε πλύνει και τις αντεριές, έβαλαν τα σπληνάντερα και τα κοκορέτσια, στο λιόκαμα μέσα τις σούφλες γύριζαν οι άντρες, κι όλο που έπιναν κρασί και το πικάπ έπαιζε τα δημοτικά του Κάβουρα, που σε μεγάλη εκτίμηση τον είχαν. Το μαντρί, η Βασίλω, τα γίδια και οι αγκορτσές, οι προξενήτρες και η Χάρμαινα.
Ο πατέρας την έστειλε με δυο παγούρια για νερό, μια θλίψη δίχως όνομα την έτρωγε, άι σιχτίρι πια και τα νταούλια τους και τα κλαρίνα, ποτέ της δεν τα χώνεψε. Μωρή, κοντούλα λεϊμονιά… Νεράιδες τάχα μου την πλάνεψαν στου Γιωργαντά τη βρύση, κάτω στις καρυδιές, τήνε περπάτησαν μια στάλα στο ρουμάνι, ένα λεπτό κρεμμύδι έπαιξαν μαζί, σύξυλη την παράτησαν μετά, γινήκανε μπουχός. Με σκαμπίλια τη σήκωσαν από λήθαργο σώστη. Ρέκαζε η μάνα της κ’ η γραία μαδούσε τα μάγουλά της, που να σε κάψει ο οξαποδώ, παλιοφήλυκο! Ξεσκλίδια ο Θείος αμνός, σάρκες μπουκώναν στόματα αιθυλικά σε γλέντι δίχως έρμα. Τυφλή παρθενία εις εσμό ευωχούντων θυσία. Ανάβυσσος. Οι τύψεις την εξώθησαν στο γκρίζο. Σαράκι την έτρωγε, που δεν του κράτησε το χέρι την ώρα της φυγής, τα χλοερά μαλλάκια του στα δάχτυλά της όνειρο να πλέξει, μια λέξη να του συλλαβίσει ακριβή, σαράκι και την κουφοτρώει.
Φτάνει ως εδώ του γείτονος τώρα η κνίσα, οργή ορφανή μεταμέλειας, την ώρα που φυλάνε καραούλι οι ξωθιές να πιάσουν τον απήγανο αμνό, ξανά, στα πράσα…
Πίνακας: Antonio Donghi
.
Ο Θεοτοκάς ήταν ένας δύσκολος άνθρωπος. Είχε μεγαλώσει με την αυταρχική γιαγιά του, η οποία είχε αναλάβει την προστασία του από τότε που και οι δύο γονείς του κάηκαν στη μεγαλύτερη πυρκαγιά που είχε δει ποτέ η Κορθία. Κορθία ήταν και το όνομα της γιαγιάς του, βαφτισμένης με το όνομα της πόλης. Ο πατέρας της ήταν ο δήμαρχος και τι καλύτερο για να πείσει τους ψηφοφόρους του για τον ενθουσιασμό του, από το να δώσει στη μοναδική του κόρη το όνομα της πόλης; Η γιαγιά κατέστρεψε τον Θεοτοκά. Αυτό ήταν ένα κοινό μυστικό. Ήταν τόσο ιδιότροπη και τόσο αλαζονική που επόμενο ήταν ο Θεοτοκάς να πάρει τα χούγια της. Ξυπνούσε το πρωί και ήθελε έτοιμους τους ζελέδες του. Σε συγκεκριμένη σειρά. Πρώτα το ζελέ βερύκοκο, μετά κάστανο και στο τέλος μούρο, για να μπορέσει ο ουρανίσκος του να το απολαύσει όσο περισσότερο γινόταν δίχως να το αναμίξει μετά με άλλα φρούτα. Τη φρυγανιά του μισοκαμένη αλλά όχι πολύ τραγανή, γιατί αλλιώς θα την πετούσε στο κεφάλι της Κορθίας, παίρνοντας εκδίκηση για όσα είχε περάσει μικρός. Το βούτυρό του, Lurpac αλατισμένο και τετραγωνισμένο, γιατί οι Δανοί γνωρίζουν να φτιάχνουν βούτυρο περιωπής, όχι όπως οι ντόπιοι αγριάνθρωποι που φορούσαν μάλλινες κάλτσες χειμώνα καλοκαίρι. Κάθε ημέρα, μετά το πρωινό, ο Θεοτοκάς κλεινόταν στο παλιό γραφείο του παππού του και δεχόταν τους πελάτες του, οι οποίοι κατέφθαναν από όλες τις γειτονικές πόλεις αλλά και νομούς.
Ο Θεοτοκάς ήταν ξακουστό μέντιουμ με πολλά ψυχικά χαρίσματα. Αρκούσε να κλείσει για λίγο τα μάτια του, για να δει τι είχε κάνει κάποιος ως τώρα στη ζωή του ή τι θα κάνει στο μέλλον. Ή και τα δυο, αν βρισκόταν σε καλή ημέρα. «Θεοτοκά, σου αρέσει να κοροϊδεύεις τον κόσμο», τον επέπληττε η Κορθία, η οποία μπορεί να ήταν ιδιότροπη, αλλά οι απατεωνιές δεν ήταν της αρεσκείας της. Όμως ο Θεοτοκάς καθόλου δεν κορόιδευε τον κόσμο. Η αλήθεια ήταν πως, όταν καθόταν σε μια καρέκλα και έκλεινε τα μάτια του, πάθαινε κάτι που δεν μπορούσε να το εξηγήσει σε κανέναν. Πράσινες και μωβ σκιές διαχέονταν ξαφνικά μέσα στα βλεφαρά του και ανακατεύονταν η μια με την άλλη με τόσο έντονο τρόπο, ώστε η μίξη τους γεννούσε περίεργες εικόνες. Μικρές και ακαθόριστες στην αρχή, μεγαλύτερες και διαυγείς στη συνέχεια. Κάθε εικόνα διαρκούσε για λίγα δευτερόλεπτα και αυτά τα δευτερόλεπτα αρκούσαν για να του δείξουν όσα ήθελε. Η επιτυχία του ήταν εκπληκτική. Προέβλεπε με ακρίβεια τι θα συμβεί και γνώριζε με λεπτομέρειες τι είχε ήδη συμβεί. Οι ικανότητές του αυτές δημιουργούσαν αισθήματα λατρείας και φόβου στην πελατεία του, που τον έβλεπε σαν Θεό. Κάθε επίσκεψη κοστολογούνταν 300 ευρώ. «Είσαι απατεώνας», επέμενε η Κορθία «Αλλά καλύτερος από τον παππού σου. Τουλάχιστον πληρώνεις τους λογαριασμούς σου».
Ήταν ένα ανήσυχο βροχερό πρωινό με πολύ αέρα όταν ο Θεοτοκάς έκλεισε τα μάτια του, υποδεχόμενος τον τέταρτο πελάτη του, τον γιατρό Κλειδώνη, που ανησυχούσε για τους έρωτες της κόρης του και την αφοσίωση της γυναίκας του. «Τι βλέπετε;» έκανε ανήσυχος, καθώς ο Θεοτοκάς αρχίζοντας να χαλαρώνει στην ψάθινη πολυθρόνα, έδειχνε σαν να κοιμάται. Σιγά σιγά βυθίστηκε σε μια κατάμαυρη άβυσσο, περιμένοντας από στιγμή σε στιγμή την έκρηξη των φωτεινών σκιών. Κούνησε απαγορευτικά το δάχτυλό του, για να σιωπήσει τον γιατρό και επιβράδυνε ακόμη περισσότερο την ανάσα του. Όλες οι λειτουργίες του σώματός του ήταν αργές, ακριβώς όπως έπρεπε, και μόνο κάτω από τα κλειστά βλέφαρα μπορούσε να παρατηρήσει κανείς ένα ελαφρύ παίξιμο των ματιών.
Σε εκείνη την επίσκεψη ήταν η πρώτη φορά που οι σκιές τον εγκατέλειψαν. Δεν μπορούσε να δει τίποτα. Φύσηξε δυνατά και προσπάθησε να ξαναχαλαρώσει. Σκοτάδι παντού. Καμία μπλε ή πράσινη ή μωβ σκιά. Τίποτα. Το απόλυτο τίποτα. «Δεν μπορεί», συλλογίστηκε «Δεν είναι δυνατόν. Ας περιμένω». Και περίμενε. Πήρε ξανά βαθιές αργές ανάσες και άφησε τα μέλη του σωματός του να γίνουν βαριά. Δεν ήθελε να δείξει στο γιατρό ότι κάτι συνέβαινε και δεν ήθελε και ο ίδιος να το παραδεχθεί. Το σκοτάδι επέμενε. Βαθύ και άγνωστο, σαν μια μαύρη στοά, ήταν η πρώτη φορά που τον επισκέπτονταν. Οι πολύχρωμες σκιές δεν υπήρχαν πουθενά. Η καρδιά του χτυπούσε μανιασμένα. Ώσπου μέσα από τη στοά μπόρεσε να δει να ξεπροβάλλει κάτι που τον εξέπληξε τόσο ώστε τον έκανε να αναπηδήσει φωνάζοντας.
Άνοιξε τα μάτια του και τρέμοντας έδειξε την πόρτα στο γιατρό. «Περάστε αύριο, σας παρακαλώ. Δεν αισθάνομαι καλά.»
Όμως και οι επόμενες ημέρες ήταν ίδιες. Κάθε φορά που ο Θεοτοκάς έκλεινε τα βλέφαρά του ένα άσπρο, αδύνατο αρνί εμφανίζονταν μπροστά του. Το αρνί τον κοιτούσε κατάματα για αρκετή ώρα, βέλαζε δυο φορές και εξαφανίζονταν. Η ταραχή του ήταν μεγάλη. Δεν καταλάβαινε τι συνέβαινε. Τι ήταν αυτό το αρνί; Πού πήγαν οι σκιές και οι εικόνες του; Γιατί δεν μπορούσε πια να δει τίποτα; Ποιος του έστελνε αυτό το αρνί να τον βασανίσει ακόμη και στον ύπνο του; Γιατί τον κοιτούσε κατ’ αυτόν τον τρόπο; Όταν το έβλεπε να ξεπροβάλλει ξαφνικά από το σκοτάδι, κοιτάζοντας τον επίμονα, του ερχόταν να τρελλαθεί. «Έχεις ήδη τρελλαθεί», άρχιζε η Κορθία, «πάνε οι πελάτες σου, πάνε οι εισπράξεις σου, όλα έγιναν φτερά.» Ο Θεοτοκάς κραύγαζε και δεν της πετούσε ούτε καν τις φρυγανιές του τώρα, καθώς αδυνατούσε να σηκώσει έστω και το χέρι του πια.
Το αρνί τον ακολούθησε για μήνες. Έγινε αχώριστος βασανιστής του. Ένας δεσμοφύλακας που δεν τον άφηνε να πάρει αναπνοή. Απέφευγε να κλείσει τα μάτια, απέφευγε να κοιμηθεί μήπως και εμφανιστεί μπροστά του το αρνί με εκείνο το ηλίθιο βέλασμα και τα ακόμη πιο ηλίθια μάτια του. «Μπεε, Θεοτοκά!» έκανε κάθε φορά που τον κάρφωνε με το αρνίσιο βλέμμα του. «Μπεε!» άρχισε να κάνει και ο Θεοτοκάς τα πρωινά όταν ξυριζόταν, τα μεσημέρια όταν έβγαινε για καφέ, τα βράδυα όταν διάβαζε ως αργά, αποφεύγοντας να κοιμηθεί. «Μπεε, μπεε, μπεε!» αυτές ήταν πια οι μοναδικές του κουβέντες. Ο Θεοτοκάς βέλαζε όλη μέρα και όλη νύχτα. Μέχρι που η Κορθία αποφάσισε να τον πνίξει με ένα μαξιλάρι. Αρκετά πια, μουρμούρισε καθώς και ο Θεοτοκάς άφηνε το τελευταίο του βέλασμα. Ήταν Πάσχα του 2017.
Αrtwork: Kelly Stevens-McLaughlan
.
Κάποτε στο χωριό πήγαινα με τη γιαγιά στην καλύβα να ταΐσουμε τα ζωντανά της. Τόσα χρόνια οι ίδιοι κι οι ίδιοι ένοικοι, οικότροφοι από τους σπάνιους, μαχαίρι πάνω τους θαρρείς δεν έβαλαν ποτέ. Δεν μεγάλωναν, δεν γερνούσαν, δεν ψοφούσαν, ζούσαν αιώνια και βασίλευαν –έτσι πίστευα–, κάθε Πασχαλιά, πάντως, τους ίδιους συναντούσα. Μετρημένοι στα δάχτυλα, με ονοματεπώνυμο και οικόσημο δεξιά της ποτίστρας. Το γουρούνι που άκουγε σε Γουρούνι, ένα μοσχαράκι ασπρόμαυρο που ονοματίστηκε Δαντέλα με αεροβάπτισμα, τρία παπιά, οι Μου Σου Του, τρεις κότες οι λεγόμενες Κοκόνες, όλες εστεμένες με δεξιόστροφα λειριά γένους βασιλικού και ένα αρνί, Τ ο α ρ ν ί, η Χιονάτη. Άνοιγε τα αυτοσχέδια τενεκεδάκια η μπάμπω, μοίραζε το φαγητό, πάντα χωρισμένο ισόποσα να μην έχει παράπονο κανείς. Αυτά μέχρι και την προπαραμονή της Αναστάσεως, τότε που μάντρωνε τις Μις, τα παπιά, το γουρούνι και το μοσχάρι, μην τη δουν να ταΐζει παραπάνω την Χιονάτη και ζηλέψουν, του έριχνε διπλότριπλη τροφή του αρνιού, ύστερα κρυφοκοίταζε τα μαντρωμένα, τυχερά, ψέλλιζε, φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας.
Πάσχα στο χωριό
Οι μεγάλοι ξυπνάνε απ’ το χάραμα για να σουβλίσουν το αρνί. Κι εγώ ξυπνώ νωρίς πολύ, αλλά κάνω πως κοιμάμαι, για να μην το δω. Κάθομαι σ’ ένα σκαμνάκι, δίπλα σε έναν σκύλο, και σκέφτομαι τι ζώο να γίνω όταν μεγαλώσω, για να μην χωράω σε κανέναν φούρνο και σε καμία σούβλα. Κόσμος έρχεται και φεύγει. Όλοι από κάτι κουβαλούν κι όλοι μου τσιμπούν τα μάγουλα. Όλο πω πω πω και πω πω πω, ακούω, ολόκληρη κοπέλα έγινες κι ολόκληρη κοπέλα. Μόνο αυτό. Τώρα που είμαι σχεδόν οκτώ, αν προσθέσω όλα τα ολόκληρα, μέχρι να τελειώσουν οι διακοπές του Πάσχα και γυρίσουμε στην πόλη, θα έχω γίνει κορίτσι της παντρειάς. Στο κεφάλι μου φοράω μία στέκα που έχει πάνω της Παναγιάς τα μάτια. Φιογκάκια, αυγουλάκια και δύο κίτρινα πουλιά. Θαρρώ πως με τάζουν στην Αγία κάθε μέρα, γιατί πάντα φοράω στο κεφάλι κατιτίς που έχει πράγματα πολλά. Μετά το φαγητό, ο παππούς με πηγαίνει βόλτα στο ποτάμι να μαζέψουμε λουλούδια. Εκεί την πετάω και βάζω στα μαλλιά μου παπαρούνες. Όταν επιστρέφουμε, λέω πως την στέκα την έφαγε ο λύκος. Ο ίδιος λύκος, ντε, που τρώει και τα αρνάκια.
Ειρήνη, 7,5 ετών/ Καλλίθηρο 1987
Στην καλύβα στο τέλος του χωματόδρομου πήγα για λίγα λεπτά την τελευταία φορά που ήμουν παιδί. Ήταν, λέει, κάποιοι, με μπαλτάδες στα χέρια και κόσμος πολύς είχε μαζευτεί απέξω. Κι εγώ μαζί, στα κρυφά, γιατί δεν έπρεπε να ’μαι μπροστά –αυτές είναι δουλειές των μεγάλων–, είχα σκύψει πίσω απ’ το τοιχάκι και τους έβλεπα καθένας να τραβά μιαν άκρη απ’ τη Χιονάτη, να σηκώνουν το ζωντανό στον αέρα και ύστερα ο χιονοπόλεμος να σταματά, να γεμίζει κόκκινο τ’ ανοιχτό αμάξι. Έφευγαν έπειτα οι Δαναοί και έμεναν τα παιδιά να γελάνε με όλη τους την ψυχή, κι έτσι άρχιζα να γελάω κι εγώ δυνατά κι όλο δυνατότερα, γιατί οι υπόλοιποι από τα γέλια τους δεν μπορούσαν να με ακούσουν κι, όταν κάθε προσπάθεια να με κοιτάξουν έπιανε πάτο, παρατηρούσα ότι το πρόσωπό τους γέμιζε νερό. Μα είναι αστείο όνειρο, γέλα κι εσύ, έτσι έλεγαν –αυτό θυμάμαι–, κι ύστερα και για πάντα η Χιονάτη έφυγε, τα παιδιά δεν ξαναγέλασαν ποτέ, κι εγώ αποφάσισα να μην ξαναπάω στον χωματόδρομο που όλοι γελούσαν με όλους και κανείς με τον θάνατο.
Σημείωση: το κείμενο με τα πλάγια γράμματα γράφτηκε από την ποιήτρια σε ηλικία 7,5 ετών. Ήταν όντως μία έκθεση για το Πάσχα.
Artwork: Daria Petrilli
.
.
Μου κόπηκε η χολή
μου λύθηκαν τα γόνατα
δεν απετράπη εν τέλει
το μοιραίο
μου τ’ άδειασαν τα σωθικά
χυθήκανε στα χώματα
τα πράσινα λιβάδια μου
κι ανέμελα
όπως στροβιλίζομαι
εν μέσω διθυράμβων
έλα λοιπόν
για βάλε με στο στόμα σου
έλα τώρα κι αγάπα με
αν σου βαστάει.
Πίνακας: Leslie Peck
.
.
Εκβραχισμοί
από λαιμούς που για αιώνες
δεν είχαν καθαριστεί σπάζοντας την πέτρα της αλήθειας.
Οι γητεμένοι ως το κόκαλο κρεατογενείς
ανέμιζαν προβιές και κουδουνάκια.
Στις ποδιές τους ανατρέφονταν τα σαρκοβόρα Άλεφ των φυλών.
Κρατήθηκαν ομπρέλες κωνοφόρων.
Λίμνες σχηματίστηκαν σε αυλές
και κατέβηκε ένας θεός θλίψης να πλύνει τα πόδια του
να συγυρίσει, να μαζέψει τα σπασμένα απ’ τα τραπέζια
να σφουγγίσει αριθμούς από τα μέτωπα των χορτασμένων.
Σε πεδία καθαρτηρίων λύκοι χαρμάνηδες ετόλμησαν να βήξουν.
Ανάμεσα στα μάτια είχαν τον καιρό να αιμοστάζει.
Πρόβατα με κουκούλες τούς φίλησαν στα μάγουλα στο δρόμο για τους Εμμαούς.
Πήγαιναν να μαρτυρήσουν σε πόλεμο απορίας.
Το καθένα κρατούσε ένα κιβώτιο για το καύκαλό του.
Στα αμπέλια ολόγυρα κρέμονταν άγιοι πάντα,
οι σαστισμένοι στάζοντας φρέσκια ολόφρεσκη κοπριά.
Κι έγινε πρωί, ημέρα πρώτη.
Κι ήταν ο μήνας του Αρνιού.
Πίνακας: Boyko Kolev
.
.
Ζέστη αβάσταχτη κοντανασαίνει
στα πισινά του ο σκύλος καθισμένος
με στόμα ορθάνοιχτο και τη γλώσσα
να κρέμεται στεγνή
τα δόντια του λεπίδια
παρακεί το αρνί χαυνωμένο
μπερδεύει τον σκύλο με λύκο
κι ονειρεύεται δόξα
περίφημο το στόμα του
και προτιμότερο ζεστό
να νιώσω κάποτε το δόντι του παρά
την παγερή τη λάμα του χασάπη
Στάθης Κουτσούνης, Εν δόξη, από τη συλλογή Στιγμιότυπα του σώματος, Μεταίχμιο 2014
Artwork: Tyson Grumm
Κάποτε
η Μαριάνθη είχε πιάσει την ντουλάπα ψηλά και χόρευε
στιγμές στιγμές σταματούσε, πιες, έλεγε και έδινε στο μικρό κορίτσι κάτι που γλύκαινε στο φάρυγγα σα νέκταρ από αγιόκλημα
μέσα η θερμοκρασία έπιανε κορυφή, ακίνητη
με βλέφαρα μισά κατεβασμένα, σαν κουρτίνες στο παράθυρο, γινόταν κάτι που το έξω να μένει δροσερό
πιο έξω, οι κήποι ανθισμένοι
έξω από τους κήπους κάποια Πασχαλιά κι οι άνθρωποι στα χωράφια
φάε, είπε η Μαριάνθη προς το μεσημέρι και στον ουρανίσκο μπερδεύτηκαν όλοι οι νεκταροφόροι στήμονες που έγλειψε στη ζωή της να τους πιει το ανθόμελο τα λευκά νερόβραστα μακαρόνια
έξω, οι άνθρωποι στα χωράφια μια Πασχαλιά, οι χαρές κι οι μυρωδιές τους
αργά το απόγευμα εκεί που οι χαρές αποσύρονται ιδρωμένες κι οι μυρωδιές σκορπίζουν σύννεφο αραιό, οι άνθρωποι θυμούνται τα μέσα και τα συναντούν με όποιο τρόπαιο απόδειξη της ευφρόσυνης συνύπαρξης τους
κοίτα! χαμογελάει! είπε ένας κι έδειχνε με βλέμμα το κεφάλι του αρνιού κι από το κεφάλι τα δόντια
στάθηκε λίγο η Μαριάνθη απ’ το χορό, γύρισε, κοίταξε κι αυτή
μαύρα μεγάλα δόντια σφιγμένα πάνω σε μια γλώσσα μισοβγαλμένη να κοροϊδεύει, χείλη τραβηγμένα προς τα πάνω, καμένα
τι λύκος αρνί, έστυψε τα μάτια της η Μαριάνθη στα μάτια του παιδιού
κι εκείνο: έτσι θάν’ ο θάνατος, είπε μέσα της
και έτσι πρωτόμαθε το κορίτσι πως ο θάνατος είναι χαρά ή πως θάνατος είναι η χαρά ή πώς οι άνθρωποι χαίρονται τον θάνατο ή πώς τον περιμένουν για να χαρούν ή πώς η χαρά δεν πρέπει να δείχνεται πριν να είναι η ώρα να συμβεί ο θάνατος και πάντως ο θάνατος έχει μεγάλα καμένα δόντια και χείλη ένα τραβηγμένο χαμόγελο αρνιού
1973
αγία σκοτεινιά
η παρουσία του πρωταγωνιστή(1) στην πρώτη σκηνή κι η απουσία του στην τελευταία: όλο το δέος του ανθρώπου που αμφισβητεί για το αόριστο ή το ποθούμενο που εξασφαλίζει τη συνέχεια της ροής ή το ανείδωτο ή το ανεξήγητο ή το
…
το; το στόμα του αρνιού μιαν Πασχαλιά με χείλη τραβηγμένο χαμόγελο καμένο και δόντια όσες οι προσδοκίες από τις επενδύσεις σε μιαν ανάσταση
2017
όλα γίνονται για την έξοδο, είπε ο ηθοποιός(2) κι ήταν στραμμένος προς τη μεριά μου
ο ηθοποιός ήταν στραμμένος προς τη μεριά μου
έπαιζε με την πλάτη στο πλήθος
η σκηνή πιο κάτω από εμάς ή στην ευθεία μας
εκείνος έπαιζε στη σκηνή με την πλάτη στο πλήθος
ένας καθρέφτης τον παρέδιδε πρόσωπο σε αυτούς που είχε πίσω του
εμείς τον βλέπαμε στο πλάι
είχα καθίσει στη σωστή πλευρά ή εκείνος με έψαξε για να μου πει:
όλα γίνονται για την έξοδο(2)
χτυπώντας το μπαστούνι στο πάτωμα, κατέβασε το γενειοφόρο πρόσωπό του βαραίνοντας τον λόγο
έπειτα γύρισε το κεφάλι ίσια για να βλέπει τους πίσω από μπροστά
είχα καθίσει στη σωστή πλευρά για να του επιτρέψω να μου απευθυνθεί
έτσι κι εγώ ένευσα: πάμε ξανά από την αρχή, και σιγουρεύτηκα πώς με αισθάνθηκε από μια κίνηση του ώμου κάτω από το παλτό που καλούσε: έλα να παίξουμε τους κλέφτες(3)
η Μαριάνθη είχε πιάσει την ντουλάπα και χόρευε
στιγμές στιγμές σταματούσε
το αγιόκλημα στο λαρύγγι
έξω οι κήποι
πιο έξω μια Πασχαλιά
ο θάνατος έχει τα δόντια του αρνιού που δείχνεται ως τρόπαιο ευφρόσυνης συνύπαρξης
το δέος του ανθρώπου: η καμένη σπηλιά που ανοίγεται το στόμα του αρνιού μιαν Πασχαλιά
τα δόντια του αρνιού: οι προσδοκίες από τις επενδύσεις σε μιαν ανάσταση
(1) αναφορά στην ροκ όπερα: Jesus Christ Superstar
(2) αναφορά στη θεατρική παράσταση του θεάτρου της οδού Κυκλάδων-Λευτέρης Βογιατζής: Πλατεία Ηρώων του αυστριακού Τόμας Μπέρνχαρντ
(3) αναφορά στο άνθος « κλέφτης»
Φωτό: Romina Ressia
.
.
Το πλήθος των τουριστών παρακολουθεί
μέσα σε κατανυκτική σιωπή το πείραμα
Ο χώρος των θεατών στο σκοτάδι
Ο χώρος των δοκιμών μια δεξαμενή
με καθρέφτες στους τέσσερις τοίχους
Στα πρόσωπα αντανακλώνται ταχυδαχτυλουργικά
θαύματα από φως και σκιές
Το ζητούμενο του πειράματος είναι αν
το αρνί με το σημάδι στο κυρτό μέτωπο
αναγνωρίζει ή όχι το είδωλό του σε καθρέφτη
Αν ναι, τότε γνωρίζει ότι υπάρχει
Αν όχι, τότε δε νοεί όπως ο άνθρωπος,
εξήγησαν οι ερευνητές την πολιτική τους.
Εντέλει, αποφάνθηκαν με στόμφο ότι, σύμφωνα με
τα δεδομένα όλων των πειραμάτων,
τα αρνιά, όπως άλλωστε και τα άλλα ζώα,
δεν σκέφτονται, δεν νοούν
δεν μετράνε τις προθέσεις των άλλων ατόμων
δεν είναι σε θέση να αναπτύξουν συμπόνια
δεν έχουν επίγνωση της ύπαρξής τους
Άρα, ο στόχος επετεύχθη
Ο άνθρωπος ως εικόνα-πρότυπο
δεν επροβλήθη στα αρνιά
Ω, τι αθωότητα, αναφώνησαν οι θεατές,
θαυμάστε και εξυμνήστε τον αμνό!
Ω, τι ευδαιμονία, αναφώνησαν οι τουρίστες,
βασανίστε και σκοτώστε τον αμνό!
Καμία ενοχή δεν μπορεί να μας αποδοθεί
.
.
Και έτσι, αποδόθηκαν στα αρνιά ονόματα ανάλογα –
«Ο αμνός γάλακτος», το σφάγιο μέχρι 4 μηνών
«Τα αμνοερίφια», τα σφάγια αρνιών, αρνάδων και προβάτων
«Λευκό βουνάκι πρόβατα κινούμενο βελάζει»
Όμως δε χορεύει, δε γελάει, δεν ερωτεύεται, δε θρηνεί
Η ύπαρξή του έχει αλλιώς προγραμματιστεί
Ο άνθρωπος αναγνωρίζει στον καθρέφτη
το είδωλό του μέχρι τα δυο του χρόνια˙
από εκεί και πέρα πλησιάζοντας
αποστρέφει συχνά το πρόσωπό του,
παρατηρούν ερευνητές και ψυχοθεραπευτές
«εις πείραν ερχόμενοι και μετερχόμενοι»
Πίνακας: Odilon Redon
.
Στο αριστερό κλίτος στεκόταν η δύναμή της. Μεγάλη Παρασκευή. Πλήθος το εκκλησίασμα. Πάσχα ήταν και τότε, κι αυτή δεν ζήτησε τίποτα. Όπως τώρα, όπως τόσα χρόνια, που δεν χαλάλισε κανενός ούτε ένα χαμόγελο. Όλα τα κράτησε για κείνον· για κάθε λεπτό που εκείνος επέστρεφε, για κάθε απουσία, για κάθε συναίνεση. Όμορφη δεν την έλεγες. Ψηλή, γουρλομάτα με μαλλί που δεν ευδόκησε ποτέ να μακρύνει. Λεπτό κι αρύ σαν την αμφισβητούμενη θηλυκότητά της. Μια ρυτίδα. Να ’ταν το αρνί που την ανησυχούσε αν θα ’ταν έτοιμο στην ώρα του μεθαύριο, που ήταν Λαμπρή;
Του το ’χε πει: «Κυριακές και γιορτές σε θέλω σπίτι, και στα παιδιά ποτέ σου να μην λείψεις, μα στο σεργιάνι σου συμμέτοχος δεν γίνομαι». Άλλο δεν ήθελε κι αυτός. Σήκωσε το φρύδι, δήλωσε έμπορος, κι άρχισε τα «κολώνα μού στέκεται». Της πήρε κι ένα μηχανάκι, και τα πρωινά εκείνη στα κτήματα, και η μηχανή έπαιρνε μπρος στα τριακόσια μέτρα απ’ το κατώφλι, μην τον ανησυχήσει. Έτσι ακριβά την πούλησε την κορμοστασιά της, έτσι την έδωσε τη ζωή της, και το «έσονται οι δύο εις σάρκαν μίαν», για κείνην, μια υποχρέωση, που από το πουθενά έγινε μάνα, για κείνον αντίκρισμα – ποια θα την άντεχε την τόση του ελευθερία; εκείνη ήταν ευγνώμων. Μουστάκι να είχε, κι οι μυρωδιές από τ’ αρνί της να ταξιδεύουν στη γειτονιά από κατώφλι σε κατώφλι. Κάθε Πάσχα.
Μέχρι απόψε, Μ. Παρασκευή, που ξημερώματα, πολύ πριν ανατείλει, λίγο πριν ακούσει στην πόρτα το κλειδί, βρέθηκε τ’ ανάσκελα· ζαλάδα ήτανε, λιγοθυμιά ή το χαμένο θάρρος της, που μπαγιάτεψε και πήρε να ζέχνει, ώσπου η βρώμα τής έκαψε τα σωθικά και σωριάστηκε ανήμπορη; Η πεθερά φευγάτη από χρόνια, κανείς πια δεν τον έλεγχε, κι εκείνη δεν το λογάριασε σωστά, πως έρχονται και νύχτες που ένα κορμί τι να σου κάνει· δυο χέρια αντρίκια της χρειάστηκαν κι ένα φιλί ζεστό δικό της. Και η μηχανή δεν χαϊδεύει, μόνον κουβαλά. Κορμιά παγωμένα, μόνα. Μ. Παρασκευή, και το αρνί στο τσίγκινο ταψί κομμένο σε μερίδες, κι εκείνη δεν το μαρτύρησε ποτέ. Ποτέ δεν του είπε: «Αρνί δεν έφαγα ποτέ, κατσίκι εμείς τρώγαμε, κατσίκι του γάλακτος, μανάρι, κι εκείνης που τις νύχτες με συμπληρώνει άρωμα να βάζει να της πεις, γιατί χωρίς… τη σιχαίνομαι την παρουσία της.»
Πήρε να χαράζει κι ο ήχος απ’ τα κλειδιά, βήματα βαριά, και η ικανοποίηση βαριά να στάζει απ’ το μουστάκι. Στάθηκε καταμεσής στην κουζίνα. Αρνί καμένο πάνω στο τραπέζι, τα παιδιά στην εφηβεία, τα κλειδιά της μηχανής κρεμασμένα μ’ έναν σπάγκο από τον γλόμπο της κουζίνας, το σαμουά σακάκι του πασαλειμμένο με λίπος, κι ένα σημείωμα που έλεγε: «Το δικό μου το αρνί μοσχοβολούσε παράπονο. Κάθε Πάσχα. “Είμαι η Λένα”, ανέμιζε, “κι αν δεν κρεμούσα την ψυχή μου στο τσιγκέλι, αντί για αρνί, λεπίδα· κι όλο το αίμα μου χαράμι, θυσία στο τίποτα, στο πουθενά θα το χαλάλιζα”. Να το σέβεστε!»
Artwork: Daria Petrilli
.
Ιφιγένεια Σιαφάκα - Ifigeneia Siafaka
Ενύπνια Ψιχίων 