RSS

Category Archives: Ψυχολογία-Ψυχανάλυση

Nτόρα Περτέση, Λακάν: η αυτοκτονική διάπραξη και το αντικείμενο α μικρό

15 Feb
Φωτογραφία: Vincent Lempereur

.

Λακάν: η αυτοκτονική διάπραξη και το αντικείμενο α μικρό.

Με τη σειρά του ο Λακάν στο 10ο Σεμινάριο, Το άγχος, θα επεξεργαστεί τις παραπάνω φροϊδικές διαφοροποιήσεις (ειδικότερα τη σχέση με το αντικείμενο απώλειας στη μελαγχολία) εμπλουτίζοντάς τες με νέα δεδομένα, εκκινώντας από την αυτοκτονική διάπραξη της Νεαρής Ομοφυλόφιλης – ασθενούς του Φρόιντ. Θα σχολιάσει την πτώση της από τη γέφυρα στις γραμμές του τραίνου, δείχνοντας ένα δομικό χαρακτηριστικό της σχέσης του υποκειμένου προς το αντικείμενο α μικρό.

Το εν λόγω αντικείμενο –αντικείμενο θεμελιακής φαντασίωσης, αντικείμενο αίτιο επιθυμίας, βασικός συντελεστής του διχασμού του υποκειμένου– εκπίπτει στην κυριολεξία και, με τη σειρά του, το υποκείμενο ταυτιζόμενο με αυτό εκπίπτει στις περιπτώσεις αυτοχειρίας.

Πιο ειδικά, γνωρίζουμε ότι το υποκείμενο βρίσκει τη φαντασιακή ενότητα του σώματός του στο στάδιο του καθρέφτη. Πρόκειται για μια κατ’ επίφαση ενότητα του εξ υπαρχής κατακερματισμένου σώματός του. Στο εν λόγω στάδιο, η ενότητα είναι φαντασιακή, γιατί πάντοτε υπάρχει ένα υπόλοιπο που το υποκείμενο δεν μπορεί να επωμισθεί, κάτι που δεν είναι καθρεπτικοποιήσιμο – δηλαδή το αντικείμενο μικρό α, που ο Λακάν εγγράφει ως -φ (φαντασιακό ευνουχισμό). Στη νεύρωση το εν λόγω αντικείμενο είναι χαμένο. Μέσω λοιπόν αυτής της απώλειας, καθίσταται αίτιον επιθυμίας και, κατ’ επέκταση, συνιστά χαρακτηριστικό γνώρισμα μιας θεϊκής λεπτομέρειας που ψάχνουμε στον παρτενέρ, για παράδειγμα, το βλέμμα, τη φωνή του κ.λπ.

Αντιθέτως, στην ψύχωση το εν λόγω αντικείμενο δεν έχει χαθεί. Ο ψυχωτικός – παρανοϊκός, σχιζοφρενής, μελαγχολικός– δεν το έχει αποχωριστεί, διότι ο συμβολικός ευνουχισμός δεν έχει λάβει χώρα ένεκα της διάκλεισης του Ονόματος-του-Πατέρα. Επειδή λοιπόν το υποκείμενο δεν έχει αποχωριστεί το εν λόγω αντικείμενο, συναντά δυσκολία να τα βγάλει πέρα με την απώλεια, με το πένθος. Πιο ειδικά, «κουβαλάει στην τσέπη του», όπως έλεγε ο Φρόιντ, τα εν λόγω αντικείμενα, δηλαδή το βλέμμα, τη φωνή, το απέκκριμα κ.λπ. τα οποία, με τη σειρά τους, εμφανίζονται στο πραγματικό, εκτός σημαίνουσας αλυσίδας, είτε υπό μορφή παραληρηματικής και υπερεγωτικής φωνής είτε υπό μορφή καταδιωκτικού βλέμματος.

Ιδού κάτι που παρατηρείται πολύ συχνά στις παραπάνω περιπτώσεις –δεν είναι τυχαίο ότι τόσο στο θεατρικό της Σιαφάκα όσο και σε αυτό της Τιτάκη έχουμε δύο υποκείμενα που βρίσκονται ενώπιον ενός χωρισμού, μιας εγκατάλειψης, μιας απώλειας. 

Έτσι, τόσο η Νεαρή Ομοφυλόφιλη, που κάνει μια σοβαρή απόπειρα όσο και ο Παπαζησόπουλος και ο Παπαδημητρίου διαπράττουν αυτοκτονικά. Μη έχοντας αποδεχτεί την έλλειψη, τον ευνουχισμό, ταυτίζονται με το αντικείμενο α ως τέτοιο, ως αμιγές υπόλειμμα, σκουπίδι, και εκπίπτουν εκτός της συμβολικής σκηνής του Άλλου. Πρόκειται «για μια απόλυτη ταύτιση του υποκειμένου με το α στο οποίο ανάγεται».[1] Σχολιάζοντας μάλιστα το μελαγχολικό υποκείμενο, ο Λακάν θα υπογραμμίσει: «Δεν είναι άνευ λόγου που το μελαγχολικό υποκείμενο έχει μια τέτοια ροπή, και εκπληρωμένη πάντοτε με μια ανησυχητική ταχύτητα, να αιωρείται πέφτοντας από το παράθυρο».[2]

Δεν πρόκειται, κατά συνέπεια, για μια ταύτιση συμβολική. Το υποκείμενο, στην κυριολεξία, δραπετεύει από τη σκηνή, δηλαδή από τη σκηνή του Άλλου, που συγκροτείται ως υποκείμενο του σημαίνοντος και της επιθυμίας, θα σημειώσει ο Λακάν. 

[1] J. Lacan, Le Séminaire livre X, L’angoisse, Seuil, Paris,  2004, σ. 131.

[2] Ό.π, σελ. 130.

.

.

Η παρούσα έκδοση είχε ως αφορμή την ανοιχτή πρόσκληση του Ρομαντικού Πανεπιστημίου Αθηνών για το Απονενοημένο Σύνταγμα, στο πλαίσιο της συμπλήρωσης 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση [1821-2021]. «Το Απονενοημένο Σύνταγμα είναι ένα ανεξάρτητο εγχείρημα ολιστικού χαρακτήρα. Η πρώτη φάση του αφορά μια μακροχρόνια και επώδυνη έρευνα του Ρομαντικού Πανεπιστημίου σε εφημερίδες και έντυπα των δύο προηγούμενων αιώνων, η οποία αποθησαύρισε εκατοντάδες αυτοχειρίες ανά την Ελλάδα», αναφέρεται μεταξύ άλλων στο δελτίο τύπου.Η έκδοση περιλαμβάνει δύο ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΕΡΓΑ [μονολόγους]. Το πρώτο, Mε πίστιν και ζήλον, της Ιφιγένειας Σιαφάκα, αφορά την αυτοχειρία του χωροφύλακα Χ. Παπαζησόπουλου [1888], ενώ το δεύτερο, Οι νεκροί μιλούν με ακροστιχίδες, της Αθηνάς Τιτάκη αφορά την αυτοχειρία του εμπόρου Π. Παπαδημητρίου [1928]. Τα έργα στηρίχθηκαν στο υλικό από τις εφημερίδες της εποχής που παρείχε στις συγγραφείς το Ρομαντικό Πανεπιστήμιο, καθώς και σε ακόλουθη ιστορική έρευνα των συγγραφέων –όσο αυτή ήταν εφικτή για το θέμα τους–, προκειμένου τα κείμενα να μεταφέρουν στον αναγνώστη την ατμόσφαιρα της εποχής.

Ως ΙΝΤΕΡΜΕΔΙΟ φιλοξενείται σύγχρονη ελληνική ποίηση με θεματική την αυτοχειρία, και δη τον χρόνο της διάπραξής της. Ο αναγνώστης –εκτός από την ποίηση των δύο συγγραφέων– θα διαβάσει ποιήματα των σύγχρονων ποιητριών και ποιητών: A. Mπαλασόπουλου, Δ. Χριστοδούλου, Ν. Ιωάννου, Ε. Καραγιαννίδου, Ε. Θάνογλου, Κ. Λυμπέρη, Φ. Βασιλοπούλου, Ο. Παπαηλίου, Κ. Λουκόπουλου, Σ. Δούμου, Σ. Σταμπόγλη, Χ. Καραντώνη, Κ.Θ. Ριζάκη και Μ. Βαχλιώτη.

Η έκδοση συμπληρώνεται, στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ, με το άρθρο της ψυχαναλύτριας Ντόρας Περτέση «Ψυχαναλυτική προσέγγιση της αυτοκτονικής διάπραξης – Οι αυτόχειρες ζωντανεύουν, και καταθέτουν τη μαρτυρία τους».

.

 
Leave a comment

Posted by on 15/02/2022 in Ψυχολογία-Ψυχανάλυση, Nτόρα Περτέση, Λακάν: η αυτοκτονική διάπραξη και το αντικείμενο α μικρό

 

Jacques-Alain Miller, Ερωτευόμαστε εκείνον που ανταποκρίνεται στην ερώτησή μας: «Ποιος είμαι;» (to23ogramma.wordpress.com)

20 Jul

MillerΠηγή:to23ogramma.wordpress.com

Hanna Waar (στο εξής ΗW): Μας διδάσκει κάτι η ψυχανάλυση για τον έρωτα;
Jacques-Alain Miller (στο εξής JAM): Πολλά πράγματα, επειδή είναι μια εμπειρία της οποίας πηγή είναι ο έρωτας. Είναι το ερώτημα του αυτόματου και, ακόμη συχνότερα, αυτού του μη συνειδητού έρωτα που φέρνει ο αναλυόμενος στον αναλυτή και καλείται μεταβίβαση. Είναι σκηνοθετημένος έρωτας αλλά φτιαγμένος από το ίδιο υλικό με τον αληθινό έρωτα. Ρίχνει φως στον μηχανισμό του: ο έρωτας απευθύνεται σε αυτόν/την που νομίζεις ότι γνωρίζει την αληθινή αλήθεια σου. Αλλά ο έρωτας σε κάνει να σκεφτείς ότι αυτή η αλήθεια είναι ευχάριστη, ενώ στην πραγματικότητα είναι δύσκολο να την αντέξεις.
HW: Τι είναι λοιπόν το να ερωτεύεσαι αληθινά;
JAM: Το να είσαι αληθινά ερωτευμένος είναι να πιστεύεις ότι με το να ερωτεύεσαι θα πάρεις μια αλήθεια για τον εαυτό σου. Ερωτευόμαστε αυτόν/ή που έχει την απάντηση ή μια απάντηση στην ερώτησή μας: «Ποιος είμαι;».

.

HW: Γιατί κάποιοι γνωρίζουν πώς να ερωτεύονται και κάποιοι άλλοι όχι;
JAM: Μερικοί άνθρωποι ξέρουν πώς να προκαλέσουν τον έρωτα στο άλλο πρόσωπο, όντας εραστές κατά συρροή, παρομοίως άνδρες και γυναίκες. Γνωρίζουν τι ωθεί κάποιον να ερωτευτεί. Αλλά δεν ερωτεύονται απαραιτήτως, μάλλον παίζουν τη γάτα με το ποντίκι με το θήραμά τους. Για να ερωτευτείς πρέπει να παραδεχτείς την έλλειψή σου και να αναγνωρίσεις ότι χρειάζεσαι τον/την άλλο/η, ότι σου λείπει. Εκείνοι που νομίζουν ότι είναι πλήρεις μόνοι τους ή θέλουν να γίνουν δεν ξέρουν να ερωτεύονται. Και μερικές φορές το επιβεβαιώνουν με πόνο. Χειραγωγούν, κινούν τα νήματα αλλά για τον έρωτα δεν γνωρίζουν ούτε τα ρίσκα του ούτε την ευχαρίστησή του.
HW: «Πλήρεις μόνοι τους»: μόνο ένας άνδρας θα σκεφτόταν κάτι τέτοιο…
JAM: Καλή παρατήρηση! Ο Lacan συνήθιζε να λέει: «Το να ερωτεύεσαι είναι να δίνεις κάτι που δεν έχεις». Αυτό σημαίνει: το να ερωτεύεσαι είναι το να αναγνωρίζεις την έλλειψή σου και να τη δίνεις στον άλλο, να την τοποθετείς στον άλλο. Δεν είναι να δίνεις αυτό που κατέχεις, αγαθά και δώρα, είναι να δίνεις κάτι που δεν κατέχεις, κάτι που είναι πέρα από σένα. Για να το κάνεις αυτό πρέπει να αποδεχτείς την έλλειψη, τον «ευνουχισμό» σου, όπως έλεγε ο Freud. Και αυτό είναι ουσιωδώς γυναικείο. Κάποιος αγαπά πραγματικά από μια γυναικεία θέση. Η αγάπη σε εκθηλύνει (feminise). Για αυτό η αγάπη στον άνδρα είναι πάντα λίγο κωμική, αστεία. Αν όμως επιτρέψει στον εαυτό του να φοβηθεί τη γελοιοποίηση, τότε στην πραγματικότητα δεν είναι και πολύ σίγουρος για τον ανδρισμό του.

.
HW: Είναι πιο δύσκολο για τους άνδρες να ερωτευτούν;
JAM: Ω ναι! Ακόμη και ένας ερωτευμένος άνδρας έχει αναλαμπές αξιοπρέπειας, ξεσπάσματα επιθετικότητας απέναντι στο αντικείμενο του έρωτά του, επειδή αυτός ο έρωτας τον βάζει σε μια θέση έλλειψης, εξάρτησης. Γι’ αυτό και μπορεί να επιθυμεί γυναίκες με τις οποίες δεν είναι ερωτευμένος, έτσι ώστε να επιστρέψει στην ανδροπρεπή θέση που αναστέλλει όταν είναι ερωτευμένος. Ο Freud καλεί αυτή την αρχή «υποβάθμιση της ερωτικής ζωής» στους άνδρες: τον διαχωρισμό μεταξύ έρωτα και σεξουαλικής επιθυμίας.
ΗW: Και στις γυναίκες;
JAM: Είναι λιγότερο συχνό. Στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει ένας διπλασιασμός του ανδρικού συντρόφου. Από τη μια είναι ο άνδρας που τους δίνει απόλαυση και που επιθυμούν, και από την άλλη ο άνδρας του έρωτα, που είναι εκθηλυμένος, απαραιτήτως ευνουχισμένος. Μόνο που δεν είναι η ανατομία που έχει εδώ τα ηνία: υπάρχουν μερικές γυναίκες που υιοθετούν μια ανδρική θέση. Υπάρχουν όλο και περισσότερες. Ένας άνδρας για αγάπη και άλλοι άνδρες για απόλαυση, που γνώρισαν στο διαδίκτυο, στο δρόμο ή στο τρένο.

HW: Γιατί «όλο και περισσότερες»;
JAM:Τα κοινωνικοπολιτισμικά στερεότυπα της θηλυκότητας και της αρρενωπότητας βρίσκονται σε μια διαδικασία ριζικού μετασχηματισμού. Οι άνδρες καλούνται να αποκαλύψουν τα συναισθήματά τους, να αγαπούν και να εκθηλυνθούν. Οι γυναίκες αντιθέτως υφίστανται μια πίεση για αρρενωποίηση: στο όνομα της νομικής ισότητας οδηγούνται στο να συνεχίζουν να λένε: «και εγώ επίσης». Την ίδια στιγμή οι ομοφυλόφιλοι/ες απαιτούν τα ίδια δικαιώματα και σύμβολα με τους ετεροφυλόφιλους, όπως ο γάμος και η γονεϊκότητα. Υπάρχει μια μεγάλη αστάθεια στους ρόλους, μια διαδεδομένη ρευστότητα στο θέατρο του έρωτα, που έρχεται σε αντίθεση με την σταθερότητα του χτες. Ο έρωτας γίνεται ρευστός, όπως παρατήρησε ο κοινωνιολόγος Zygmunt Bauman. O καθένας οδηγείται στο να εφεύρει το δικό του life style, να υιοθετήσει τον δικό του τρόπο απόλαυσης και έρωτα. Τα παραδοσιακά σενάρια γίνονται σταδιακά ξεπερασμένα. Η κοινωνική πίεση για εναρμόνιση δεν έχει εξαφανισθεί αλλά φθίνει.

Diego RiveraHW: «Ο έρωτας είναι πάντα αμοιβαίος» είπε ο Lacan. Αληθεύει αυτό ακόμη στο παρόν πλαίσιο; Τι σημαίνει;
JAM: Αυτή η πρόταση επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά χωρίς να γίνεται κατανοητή ή γίνεται κατανοητή με λάθος τρόπο. Δεν σημαίνει ότι το να είσαι ερωτευμένος με κάποιον είναι αρκετό για να είναι ερωτευμένος και εκείνος μαζί σου. Κάτι τέτοιο θα ήταν ανόητο. Σημαίνει: «Αν σε έχω ερωτευτεί, είναι επειδή είσαι αξιαγάπητος. Εγώ είμαι αυτός που ερωτεύεται αλλά και εσύ ανακατεύεσαι σε αυτό, επειδή υπάρχει κάτι σε εσένα που με κάνει να σε ερωτευτώ. Είναι αμοιβαίο, επειδή υπάρχει ένα πίσω-μπρος: η αγάπη που έχω για εσένα είναι το ανταποδοτικό αποτέλεσμα του αίτιου της αγάπης που είσαι για μένα. Έτσι εμπλέκεσαι και εσύ. Ο έρωτάς μου για εσένα δεν είναι απλώς δικό μου ζήτημα αλλά και δικό σου. Ο έρωτας μου λέει κάτι για σένα που πιθανώς να μην το γνωρίζεις». Αυτό δεν εγγυάται ούτε στο ελάχιστο ότι κάποιος θα ανταποκριθεί στον έρωτα του άλλου: όταν αυτό συμβαίνει είναι πάντα της τάξης του θαύματος, δεν υπολογίζεται προκαταβολικά.

HW: Δεν τον ή την βρίσκουμε τυχαία. Γιατί αυτός ο άνδρας ή γιατί αυτή η γυναίκα;
JAM: Είναι αυτό που ο Freud ονομάζει Liebesbedingung, η κατάσταση της αγάπης, το αίτιο της επιθυμίας. Είναι ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό ή σύνολο χαρακτηριστικών που οδηγούν το άτομο να επιλέξει τον/ την αγαπημένο/η. Αυτό διαφεύγει εξ’ ολοκλήρου των νευροεπιστημών, επειδή είναι μοναδικό σε κάθε άνθρωπο, εξαρτάται από την μοναδική προσωπική του ιστορία. Για παράδειγμα, ο Freud αναφέρει για έναν ασθενή του ότι αίτιο της επιθυμίας του ήταν η γυαλάδα μιας γυναικείας μύτης.

HW: Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς στον έρωτα που θεμελιώνεται σε τέτοια ασήμαντα πράγματα!
JAM: Η πραγματικότητα του ασυνείδητου ξεπερνά την φαντασία. Δεν μπορείς να φανταστείς πόσα θεμελιώνονται στην ανθρώπινη ζωή, ιδιαίτερα όσον αφορά τον έρωτα σε μικρά πράγματα, σε «θεϊκές λεπτομέρειες». Είναι αλήθεια ότι στους άντρες βρίσκεις τέτοια αίτια επιθυμίας, τα οποία είναι όπως τα φετίχ. Η παρουσία τους είναι απαραίτητη για να πυροδοτηθεί η διαδικασία της αγάπης. Μικροσκοπικές ιδιαιτερότητες, ενθύμια του πατέρα, της μητέρας, του αδελφού, της αδελφής, κάποιου/ας από την παιδική ηλικία επίσης παίζουν σημαντικό ρόλο στην επιλογή ερωτικού αντικειμένου από την γυναίκα. Αλλά η γυναικεία μορφή της αγάπης είναι περισσότερο ερωτομανιακή παρά φετιχιστική: θέλουν να αγαπηθούν και το ενδιαφέρον, η αγάπη, που τους δείχνεται είναι συχνά sine qua non για την πυροδότηση της αγάπης τους ή τουλάχιστον της συγκατάθεσής τους. Αυτό το φαινόμενο βρίσκεται στην βάση του φλερτ των ανδρών προς τις γυναίκες.

HW: Αποδίδεις κάποιον ρόλο στις φαντασιώσεις;
JAM: Στις γυναίκες οι φαντασιώσεις, είτε συνειδητές είτε ασυνείδητες, είναι αυτές που παίζουν τον αποφασιστικό ρόλο για τη θέση της jouissance και λιγότερο η επιλογή του ερωτικού αντικειμένου. Για τους άντρες ισχύει το αντίθετο. Για παράδειγμα, μια γυναίκα μπορεί να φτάνει σε οργασμό (απόλαυση) με την προϋπόθεση ότι φαντάζεται κατά τη συνουσία ότι τη χτυπούν, τη βιάζουν ή ότι είναι μια άλλη γυναίκα ή ότι είναι κάπου αλλού, απούσα.


HW: Και η αντρική φαντασίωση;
JAM: Την συναντούμε στην ιστορία του έρωτα με την πρώτη ματιά. Το κλασικό παράδειγμα που σχολιάστηκε από τον Lacan στη νουβέλα του Γκαίτε, το αιφνίδιο πάθος του Βέρθερου για τη Σαρλό τη στιγμή που τη βλέπει για πρώτη φορά καθώς ταΐζει τα παιδιά τριγύρω της. Εδώ είναι η μητρική ποιότητα της γυναίκας που πυροδοτεί τον έρωτα. Ένα άλλο παράδειγμα παρμένο από την πρακτική μου είναι το εξής: ένα αφεντικό στα 50 του βλέπει υποψηφίους για τη θέση γραμματέως. Εμφανίζεται μια νεαρή γυναίκα 20 χρονών. Αμέσως της δηλώνει τον έρωτά του. Αναρωτιέται τι του συνέβη και ξεκινά ανάλυση. Εκεί αποκαλύπτει τι πυροδότησε την αντίδρασή του. Στη γυναίκα συνάντησε χαρακτηριστικά που του θύμισαν τι ήταν στην ηλικία των 20 όταν πήγε στην πρώτη του συνέντευξη για δουλειά. Κατά κάποιον τρόπο ερωτεύτηκε τον εαυτό του.
Σε αυτά τα δύο παραδείγματα βλέπουμε τις δύο πλευρές του έρωτα που διαχώρισε ο Freud: είτε ερωτεύεσαι κάποιον/α που προστατεύει, σε αυτή την περίπτωση τη μητέρα, ή ερωτεύεσαι την ναρκισσιστική εικόνα του εαυτού σου.


HW: Ακούγεται σαν να είμαστε κούκλες!
JAM: Όχι, μεταξύ του άνδρα και της γυναίκας τίποτα δεν γράφεται προκαταβολικά, δεν υπάρχει πυξίδα, προκαθορισμένη σχέση. Η συνάντησή τους δεν είναι προγραμματισμένη, όπως είναι μεταξύ του σπερματοζωαρίου και του ωάριου. Δεν έχει να κάνει ούτε με τα γονίδιά μας. Οι άνδρες και οι γυναίκες μιλούν, ζουν σε έναν κόσμο λόγου, και αυτό είναι καθοριστικό. Οι τροπικότητες του έρωτα είναι εξαιρετικά ευαίσθητες στην περιβάλλουσα κουλτούρα. Κάθε πολιτισμός διακρίνεται για τον τρόπο που δομεί τη σχέση μεταξύ των φύλων. Τώρα στη Δύση, στις κοινωνίες μας που είναι φιλελεύθερες, νομικο-δικαιϊκές το «πολλαπλό» είναι έτοιμο να εκθρονίσει το «ένα».Το ιδεώδες μοντέλο του μεγάλου έρωτα για μια ζωή χάνει σταδιακά έδαφος, έναντι του γρήγορου ραντεβού, του γρήγορου έρωτα και ενός πλήθους εναλλακτικών, διαδοχικών, ακόμη και ταυτόχρονων ερωτικών σεναρίων.

HW: Και η αγάπη μακροπρόθεσμα; Η αιώνια αγάπη;
JAM: Ο Μπαλζάκ είπε: «κάθε πάθος που δεν είναι αιώνιο είναι φρικτό». Αλλά μπορεί ο δεσμός να κρατήσει για μια ζωή μέσα στην εγγραφή του πάθους; Όσο περισσότερο ένας άνδρας αφιερώνεται σε μια γυναίκα, τόσο περισσότερο τείνει να αποδεχτεί μια μητρική σήμανση για αυτόν: περισσότερο εξαϋλωμένη και απλησίαστη παρά αγαπημένη. Οι παντρεμένοι ομοφυλόφιλοι αναπτύσσουν αυτή τη λατρεία της γυναίκας καλύτερα: ο Αραγκόν τραγουδάει τον έρωτα του για την Έλσα. Όταν πεθαίνει, είναι γεια σας αγόρια! Και όταν μια γυναίκα γαντζώνεται σε έναν άντρα, τον ευνουχίζει. Έτσι το μονοπάτι είναι δύσβατο. Το καλύτερο πεπρωμένο για τη συζυγική αγάπη είναι η φιλία, αυτό ουσιαστικά που είπε ο Αριστοτέλης.


HW: Το πρόβλημα είναι ότι οι άντρες λένε ότι δεν καταλαβαίνουν τι θέλουν οι γυναίκες και οι γυναίκες δεν ξέρουν τι περιμένουν οι άντρες από αυτές…
JAM: Ναι. Αυτό που έρχεται ως αντίρρηση στην αριστοτελική λύση είναι ότι ο διάλογος μεταξύ των δύο φύλων είναι αδύνατος, όπως είπε ο Lacan με έναν στεναγμό. Οι ερωτευμένοι άνθρωποι είναι καταδικασμένοι να συνεχίζουν να μαθαίνουν την γλώσσα του άλλου επ’ αόριστον, ψηλαφώντας, αναζητώντας τα κλειδιά, κλειδιά που είναι πάντα ανακλήσιμα. Ο έρωτας είναι πάντα ένας λαβύρινθος από παρεξηγήσεις όπου η έξοδος δεν υπάρχει.

[Ευχαριστώ: Στο ντιβάνι με τον Λακάν]

Πίνακες: Frida Kahlo, Diego Rivera

 
3 Comments

Posted by on 20/07/2015 in Ψυχολογία-Ψυχανάλυση, Jacques-Alain Miller, Ερωτευόμαστε εκείνον που ανταποκρίνεται στην ερώτησή μας: «Ποιος είμαι;»

 

Συνέδριο: «Το Σώμα σε Κρίση στον ιατρικό και ψυχαναλυτικό λόγο»

26 Oct

Η επιστημονική συνάντηση θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα στις 7, 8 και 10 Νοεμβρίου – Συνδιοργανώνεται από το γαλλικό Πανεπιστήμιο Paris-Diderot και το Πανεπιστήμιο Αθηνών 

Μια ιδιαίτερη επιστημονική συνάντηση θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα κατά το διάστημα Παρασκευή 7, Σάββατο 8 και Δευτέρα 10 Νοεμβρίου, στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδας. Διακεκριμένοι επιστήμονες, ψυχαναλυτές και ιατροί θα συναντηθούν πάνω από ένα… «Σώμα σε Κρίση», που είναι το θέμα του συνεδρίου, και θα επιχειρήσουν να φωτίσουν τις πιο επώδυνες καταστάσεις που οδηγούν το σώμα σε κρίση, αναπτύσσοντας παράλληλα έναν διάλογο μεταξύ ψυχανάλυσης και ιατρικής με άξονα την ασθένεια. Το συνέδριο –του οποίου ο πλήρης τίτλος είναι «Το Σώμα σε Κρίση στον ιατρικό και ψυχαναλυτικό λόγο»– συνδιοργανώνουν το γαλλικό Πανεπιστήμιο Paris-Diderot (Τμήμα Ψυχαναλυτικών Σπουδών) και το Πανεπιστήμιο Αθηνών (Τμήμα Ψυχολογίας).

.

Η «οδύνη» του σώματος –και προφανώς της ψυχής–, όπως την βιώνουν ασθενείς, π.χ. οι καρκινοπαθείς ή οι διαβητικοί, γυναίκες που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση, παχύσαρκοι αλλά και άτομα με βουλιμία ή ανορεξία, άτομα που άλλαξαν φύλο, άτομα που «ντόπαραν» τα σώματά τους, οι μητέρες με πρόωρα νεογνά, θα βρεθεί στο επίκεντρο των ειδικών.

«Η τεχνο-επιστημονική πρόοδος αυξάνει την αποτελεσματικότητα των θεραπειών του σώματος. Ωστόσο οι προηγμένες ιατρικές πρακτικές επικεντρώνονται στις ασθένειες του σώματος παρά στον ίδιον το ασθενή, εστιάζοντας στα επιμέρους όργανά του αλλά κατακερματίζοντας την ενότητά του σώματος», επισημαίνουν οι διοργανωτές σε ανακοίνωσή τους. «Σε αυτήν τη συγκυρία, μπορεί η ψυχανάλυση, που είναι μία «θεραπεία» του ενικού και του υποκειμενικού, στο πλαίσιο ενός διαλόγου με την επιστημονική ιατρική να δώσει κάποιες απαντήσεις για αυτό το σώμα σε κρίση; Μπορεί ο γιατρός και ο ψυχαναλυτής να συνοδεύσει ο ένας τον άλλον στο να «ακούσουν» ο καθένας από τη δική του μεριά την «οδύνη» του σώματος;  Είναι τα ερωτήματα στα οποία θα επιχειρήσουν να δώσουν απαντήσεις οι επιστήμονες.

Στο συνέδριο (μπορείτε να δείτε αναλυτικά το πρόγραμμα στην ιστοσελίδα colloque ή να λάβετε περισσότερες πληροφορίες απευθυνόμενοι στη διεύθυνση colloque.athenes2014@gmail.com) θα συμμετάσχουν οι P.-L. Assoun, F. Benslama, Γ. Δημητριάδης, Λ. Κανελλοπούλου, C. Hoffmann, S. de Mijolla, A. Vanier, C. Vanier, F. Villa, M. Zafiropoulos, καθώς και άλλοι ομιλητές και νέοι ερευνητές.

Η είσοδος θα είναι ελεύθερη, ενώ θα υπάρχει ταυτόχρονη μετάφραση.

http://www.protothema.gr/ugeia/article/420317/psuhanalutes-kai-iatroi-skanaroun-to-soma-pou-vrisketai-se-krisi/

.

Les nouvelles pratiques techno-scientifiques, qui évoluent rapidement dans notre société en mutation, augmentent la performance des traitements du corps, tout en le démantelant dans son unité. Ces pratiques, qui mettent le corps à l’épreuve, produisent des effets inédits dans la subjectivité contemporaine, dont les symptômes les plus perceptibles sont la multiplication des formes d’addictions. Le corps devient ainsi le paradigme de nouveaux discours et de nouvelles pratiques, qui interrogent le statut du symptôme dans son rapport à la question de l’identité. La référence n’est plus ici  celle du rapport à l’un de Parménide, parce qu’elle est recherchée par défaut, en discontinuité et hors sujet. Et, alors que le corps symptôme est le champ représentatif d’une question posée par le sujet – éventuellement dans le cadre d’une psychanalyse – le sujet refuse de considérer le corps comme un tel champ, et tend volontiers à revendiquer un traitement direct et positiviste, loin des aléas qui interrogent l’Autre dans son altérité.

Un tel traitement est parfois celui de l’autogestion d’une drogue. Souvent les cliniciens, médecins ou autres, peuvent être intégrés à cette « autogestion du traitement du symptôme », dans la mesure où ils se prêtent à ce jeu, dont la chirurgie cosmétique ne serait pas le seul apanage. Mais, si le patient – transformé ainsi en consommateur de soins – pousse le médecin à prescrire à volonté, le médecin -conduit par l’exigence de fonder son acte sur des preuves – n’est pas moins tributaire de  cette ambiance positiviste. Bien qu’il s’emploie avec labeur et angoisse au traitement de son patient et à la recherche, il se voit obligé de séparer son acte de sa propre responsabilité en tant que sujet, contraint qu’il est par la seule conformité à  ce qui peut être démontré par les études contrôlées ; conformité qui le rendrait – pour une part, quand même importante – irresponsable de ses choix thérapeutiques, sans qu’il soit nécessairement d’accord avec celles-ci. Or tout ce qui est un événement dans un corps subjectivé ne fait pas partie de la gamme des symptômes qui peuvent être étudiés par des études scientifiques. De ce fait, bien des symptômes restent dans les limbes de la médecine scientifique. Et la médecine, de plus en plus orientée par des actes basés sur des preuves, peut aller jusqu’à une inflation de gestes de ce côté, l’acharnement thérapeutique (guérir à tout prix) n’étant que l’exemple le plus fameux de cette tendance. En réponse à ceci, la subjectivité, ainsi forclose, objecte et fait inévitablement retour dans le réel du corps, par la persistance d’une souffrance que les gestes médicaux multiples n’arrivent pas à faire taire. Le comble est que, dans le cadre de ce traitement « partiel » et technique du corps, la singularité du cas – non prise en compte par l’homogénéisation de critères d’inclusion, dans les études contrôlées – fait retour, aussi, dans le « réel » de ces études, où les résultats contradictoires – sur la même question – sont plutôt la règle. Et le recours à la dite méta-analyse collective de plusieurs études n’arrive fréquemment pas à trancher non plus.

Quand, au 19ème siècle, la clinique médicale bascule du côté de la science et qu’apparaît en même temps le sujet moderne, survient aussi la découverte de la psychanalyse. En fait, la psychanalyse récupère ce sujet – commun à la science et à l’inconscient – mais, de plus en plus forclos par la médecine qui se veut scientifique, d’autant qu’elle est de  plus en plus appuyée  par le progrès techno-scientifique. Récupérer le sujet se traduit alors en l’écoute -par la psychanalyse- de la souffrance de son corps. Nous en sommes au point où le progrès techno-scientifique – dont nous savons qu’il est une chimère – crée un désarroi provoquant une crise qui touche le corps du sujet moderne ainsi ravagé. La psychanalyse, qui est un  traitement du singulier et du subjectif, pourrait-elle alors, dans cette conjoncture et dans son dialogue avec la médecine scientifique, apporter quelques  réponses concernant ce corps en crise? Le médecin et le psychanalyste, pourraient-ils l’un et l’autre, chacun de son côté, accompagner le sujet dans l’écoute de la «souffrance» du corps ?

http://lecorpsencrise.wix.com/colloque

Πίνακες: Γιώργος Ρόρρης

.

.

 
Leave a comment

Posted by on 26/10/2014 in Συνέδριο: «Το Σώμα σε Κρίση στον ιατρικό και ψυχαναλυτικό λόγο», Ψυχολογία-Ψυχανάλυση

 
Image

Παραληρηματική διαταραχή

14 Jul

Παραληρηματική διαταραχή

Η κατηγορία αυτή χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη παραληρητικών ιδεών διαφόρων τύπων, δίωξης, ζηλοτυπίας, ερωτομανίας, σωματικών, μεγαλείου κτλ., γι’ αυτό προτιμήθηκε ο όρος παραληρητική διαταραχή (κι όχι παρανοϊκή, όπως ήταν παλιότερα και που υπονοούσε την ύπαρξη μόνο παρανοϊκών ιδεών κυρίως δίωξης ή ζηλοτυπίας). Χαρακτηριστικά των παραληρητικών αυτών ιδεών είναι ότι δεν είναι αλλόκοτες, δηλαδή περιλαμβάνουν καταστάσεις που απαντώνται στην πραγματική ζωή, όπως το να νιώθει το άτομο ότι το παρακολουθούν, ότι προσπαθούν να το δηλητηριάσουν, ότι κάποιος ή κάποια είναι τρελά ερωτευμένος μαζί του(της), ότι τον(την) απατούν, ότι αναδίδει μια άσχημη μυρωδιά κτλ. Ακουστικές ή οπτικές ψευδαισθήσεις, αν υπάρχουν, δεν προεξάρχουν στην κλινική εικόνα και η γενικότερη συμπεριφορά του ατόμου δεν είναι παράξενη ή αλλόκοτη. Μπορεί να υπάρχουν οπτικές και οσφρητικές ψευδαισθήσεις (ακόμη και να προεξάρχουν). Αν υπάρχουν επεισόδια διαταραχής της διάθεσης, αυτά είναι βραχείας διάρκειας σε σχέση με τη διάρκεια των παραληρητικών ιδεών, η οποία πρέπει να είναι τουλάχιστον ενός μηνός για να μπει η διάγνωση. Επίσης, για να μπει η διάγνωση οι παραληρητικές ιδέες δεν πρέπει να οφείλονται στα άμεσα φυσιολογικά αποτελέσματα της δράσης μιας ουσίας (π.χ. κοκαΐνη) ή μιας γενικής ιατρικής κατάστασης (π.χ. νόσος του Alzheimer, συστηματικός ερυθηματώδης λύκος)

Ερωτομανής Τύπος: παραληρητικές ιδέες ότι κάποιο άλλο άτομο, συνήθως ανώτερης (κοινωνικοοικονομικής) τάξης είναι ερωτευμένο μαζί του.

Τύπος Μεγαλείου: παραληρητικές ιδέες διογκωμένης προσωπικής αξίας, δύναμης, γνώσης, ταυτότητας ή ειδικής σχέσης με μια θεότητα ή διασημότητα

Τύπος Ζηλοτυπίας: παραληρητικές ιδέες ότι ο σεξουαλικός σύντροφος του ατόμου τον (την) απατά.

Διωκτικός Τύπος: παραληρητικές ιδέες ότι το άτομο (ή κάποιος στον οποίο το άτομο είναι κοντά) αντιμετωπίζεται κακόβουλα κατά κάποιο τρόπο.

Σωματικός Τύπος: παραληρητικές ιδέες ότι το άτομο έχει κάποιο σωματικό ελάττωμα ή κάποια γενική ιατρική κατάσταση

Μεικτός Τύπος: παραληρητικές ιδέες χαρακτηριστικές περισσότερων του ενός από τους παραπάνω τύπους, αλλά όπου δεν κυριαρχεί κάποιο θέμα

Απροσδιόριστος Τύπος

Συνοδά χαρακτηριστικά ιδιαίτερα στον Διωκτικό Τύπο και στον Τύπο Ζηλοτυπίας μπορεί να είναι καχυποψία, εχθρικότητα, κοινωνική απομόνωση, θυμός μέχρι και βίαιη συμπεριφορά, επίμονη ενασχόληση με δικαστήρια κ.ά. Μείζονα Καταθλιπτικά Επεισόδια πιθανώς συμβαίνουν πιο συχνά σε άτομα με Παραληρητική Διαταραχή και επίσης αυτή μπορεί να συνυπάρχει με Ψυχαναγκαστική Καταναγκαστική Διαταραχή, Σωματοδυσμορφική Διαταραχή και με Παρανοειδή, Σχιζοειδή ή Αποφευκτική Διαταραχή της Προσωπικότητας.

Θεραπευτικά, συνήθως, εκτός αν το άτομο γίνει ή κινδυνεύει να γίνει βίαιο, αποφεύγουμε τη νοσηλεία και χρησιμοποιούμε συνδυασμό ψυχοθεραπείας και αντιψυχωτικών φαρμάκων. Η ψυχοθεραπεία βασίζεται κατ’ αρχήν στη δημιουργία σχέσης εμπιστοσύνης με τον ασθενή (ο θεραπευτής δεν μιλά κρυφά με την οικογένεια, φροντίζει ν’ αναφέρει στον ασθενή κάθε επικοινωνία της οικογένειας προς αυτόν κ.ο.κ.) και στην αποφυγή κάθε στοιχείου που γεννά καχυποψία, π.χ. σημειώσεις, ασυνέπεια στην ώρα των συναντήσεων, υπερβολική καλοσύνη και ευγένεια, υποχωρητικότητα κτλ.

Στη συνέχεια, ο θεραπευτής αποφεύγει μεν να έρθει σε άμεση αντιπαράθεση με το εξωπραγματικό στοιχείο των παραληρητικών ιδεών του ασθενή, προσπαθεί, όμως, σιγά-σιγά να του δείξει πώς οι παραληρητικές ιδέες τον εμποδίζουν να ζήσει παραγωγικά, ποιες περιστάσεις προκαλούν και εντείνουν την παρανοϊκότητά του, ποιο σκοπό εξυπηρετούν οι παραληρητικές ιδέες (σε περίπτωση π.χ. που γίνει αντιληπτός μηχανισμός προβολής ασυνείδητων επιθυμιών ή αναγκών) και να τον βοηθήσει επίσης να ελαττώσει την τάση του για απομόνωση ή καχυποψία προς τους άλλους ανθρώπους.Την όλη θεραπευτική προσέγγιση χαρακτηρίζει τακτ και λεπτότητα, ώστε ο θεραπευτής ούτε ν’ αποδέχεται τις παραληρητικές πεποιθήσεις του ασθενή, ούτε όμως και να τον κριτικάρει γι’ αυτές.Τα αντιψυχωτικά είναι αμφίβολο αν μπορούν να εξαλείψουν τις παραληρητικές ιδέες, μπορεί όμως ενδεχομένως να τις ελαττώσουν και να ελαττώσουν και το άγχος το συνδεδεμένο μ’ αυτές. Συνδυασμός ήπιου αντιψυχωτικού-αντικαταθλιπτικού μπορεί να βελτιώσει το άγχος, τη δυσφορία και την κατάθλιψη και να ελαττώσει την ένταση των παραληρητικών ιδεών.

http://www.psychologia.gr/disorders/schizophrenia.htm

 
Leave a comment

Posted by on 14/07/2013 in Παραληρηματική διαταραχή, Ψυχολογία-Ψυχανάλυση

 
Image

To πορτρέτο του ψυχαναγκαστικού

25 Jun

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ

Τείνει προς την καταστροφή του αντικειμένου του.Προσπαθεί να καταστρέψει την επιθυμία του (επιθυμία του Άλλου) Καταστρέφει την επιθυμία του άλλου, μέσα από την καθρεφτική σχέση. Αρνείται την ετερότητα του άλλου.

 

ΥΠΟΒΙΒΑΖΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΣΤΟ ΑΙΤΗΜΑ ΑΓΑΠΗΣ 

Δεν επιθυμεί τον  άλλον. Δεν τον αγαπά. Αντιθέτως ζητά  να αγαπηθεί (Προτιμά να βρίσκεται στο αίτημα. Ζητά συνεχώς από τον άλλον, κατανόηση, αποδοχή, συμπαράσταση, αναγνώριση, απομυζεί σαν βαμπίρ τον άλλον, χωρίς να του προσφέρει απολύτως τίποτε). Σχέση μητέρας- παιδιού.

 

Η ΛΙΜΠΙΝΤΟ ΠΕΦΤΕΙ

Όταν υπερπηδήσει το αίτημα αγάπης και βρεθεί ενώπιον του αντικειμένου της επιθυμίας του, υπάρχει μια τρύπα της λίμπιντο, όπου κινδυνεύει να πέσει  («Θα βαρεθούμε», ερωτικά «ψεκάστε, σκουπίστε, τελειώσατε»)  

 

ΠΩΣ ΕΣΤΙΑΖΕΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΤΟΥ 

Πρέπει να βρίσκεται σε απόσταση από την επιθυμία του, για να νιώθει ασφαλής (μαύρη τρύπα). Εξαφανίζει την επιθυμία του, κάνοντάς την απαγορευμένη (αδύνατη επιθυμία). Π.χ. έχει σαδιστικές φαντασιώσεις (μαστίγια). Το υπερεγώ του είναι πολύ απαιτητικό (πρέπει να ζητήσει την άδεια του άλλου, εξάρτηση).

 Δεν μπορεί να εστιάσει στην επιθυμία του  παρά μόνο ερχόμενος σε αντίθεση με αυτό που αποκαλούμε απόλυτη αρρενωπότητα (θηλυκές ταυτίσεις, υπολανθάνουσα ομοφυλοφιλία, καταστροφή της επιθυμίας).

 

ΚΑΤΟΡΘΩΜΑΤΑ

Για να εστιάσει στην επιθυμία του επιδεικνύει «κατορθώματα», γιατί παθαίνει πανικό. «Πρέπει» να κάνει δύσκολα πράγματα, τα οποία συνήθως τα επιτυγχάνει. Είναι από τους ανθρώπους, για παράδειγμα, που δεν μπορούν να χαλαρώσουν στις διακοπές τους.  Με τα «κατορθώματα» κυριαρχεί σε ένα θεμελιακό άγχος (εγώ, ο εαυτός μου). Και γι’ αυτό δε θέλει να είναι, στην ουσία, με κανέναν, δεν παίρνει κανένα ρίσκο. Κάθε ανάδειξη της επιθυμίας του έχει αντίποινα. Και γι’ αυτό είναι επιθετικός (σκέφτεται ότι θα τον εκμεταλλευτούν, θα τον κοροϊδέψουν). Βρίζει, προσβάλλει ή υποτιμά τον άλλον, προσπαθώντας να τον υποβιβάσει  στο επίπεδο του αντικειμένου, να τον αναιρέσει, για να μην τον επιθυμεί.

 

————-

 

Γρήγορες… στο πόδι σημειώσεις σε ένα κείμενο για τον ψυχαναγκαστικό από φίλη ψυχαναλύτρια.  Τις ξαναβρήκα, βάζοντας σε σειρά τα αρχεία μου, και χρονολογούνται από το 2003, όταν είχα ζητήσει και την επιστημονική γνώση, προκειμένου να δουλεύω επαρκώς στα γραπτά μου ό, τι η εμπειρία ή η παρατήρηση μού προσέφερε.  Δεν είναι αναγκαίο ένα άτομο να συγκεντρώνει όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά, όπως άλλωστε δεν συμβαίνει και στην πραγματική ζωή. Δύο κομβικά σημεία και η γνώση της αιτίας μπορούν να δώσουν αριστουργηματικά γραπτά, εάν ασφαλώς βοηθάει και η πένα και εάν ασφαλώς έχει αντιληφθεί κανείς την όχι ψυχολογίζουσα αλλά ψυχαναλυτική οπτική του παραπάνω κειμένου.  Εξαιρετικό επίσης για να δει κανείς τι κρύβεται πίσω από τις “ερωτικές και αιμοσταγείς αγριότητες”. Το γραπτό μού ανήκει, αλλά άπαξ και το δημοσιεύω, μπορείτε να κλέψετε με την ευχή μου τις ιδέες του… κυρίως οι ψυχαναγκαστικοί (sic)!

Φωτό: Christian Schloe

.

.

 
Leave a comment

Posted by on 25/06/2013 in Ψυχολογία-Ψυχανάλυση, To πορτρέτο του ψυχαναγκαστικού

 
Video

Jacques Lacan

08 Mar

jacques tumblr_m4wcsfdpKO1qcu0j0o1_400

 
Leave a comment

Posted by on 08/03/2013 in Ψυχολογία-Ψυχανάλυση, Jacques Lacan

 
Image

Lapsus

08 Mar

Ο Φρόυντ υποστηρίζει ότι τα λάθη χωρίς προφανές νόημα – συχνότερα οι ολισθήσεις της πένας και της γλώσσας (τα περίφημα «lapsus» ή «Slips of the tongue» στα αγγλικά ή «παραπράξεις» στα ελληνικά), οι πράξεις παράλειψης και επιλεκτικής αμνησίας – φέρνουν τα κρυμμένα μηνύματα από το ασυνείδητο.

Στη λογοτεχνία της ψυχανάλυσης υπάρχουν διάφορα lapsus ανάλογα με τον τρόπο που παράγονται:
• Lapsus Linguae: ολίσθηση της γλώσσας.
• Lapsus Calami: ολίσθηση της πένας.
• Lapsus Clavis: ολίσθηση της δακτυλογράφησης
• Lapsus Manu: ολίσθηση του χεριού.
• Lapsus Memoriae: ολίσθηση της μνήμης.

Ένα παράδειγμα που δίνει από την εμπειρία του είναι εντυπωσιακά απλό. Ο Φρόυντ είχε ξεμείνει από ένα τύπο χαρτιού (στα γερμανικά fliesspapier) που χρησιμοποιούσε, ξεχνώντας κάθε ημέρα να πάει να αγοράσει. Ο λόγος, ανακάλυψε τελικά, ήταν η επώδυνη απογοήτευση εκείνη την περίοδο από το φίλο του Wilhelm Fliess και δεν θέλησε να την ξαναθυμηθεί (την απογοήτευση) αγοράζοντας το χαρτί με το παρεμφερές όνομα με αυτόν. Έτσι ξεχνούσε επανειλημμένα να πάει να το αγοράσει.
Δεν είναι όλα τα παραδείγματα του Φρόυντ τόσο απλά ή πειστικά όπως το παραπάνω (πράγματι μερικά είναι πάρα πολύ μπερδεμένα και οριακά πειστικά) αλλά η ίδια η δημοτικότητα του όρου της φροϋδικής ολίσθησης δείχνει ότι είχε δώσει έμφαση σε ένα φαινόμενο κοινό για τον καθένα και μια εύλογη εξήγηση. Στην Ελληνική γλώσσα έχουμε για παράδειγμα, την σχετική παροιμία: “Γλώσσα λανθάνουσα την αληθείαν λέγει”.

http://psi-gr.tripod.com/psychoanalysis_lapsus.html

 
Leave a comment

Posted by on 08/03/2013 in Ψυχολογία-Ψυχανάλυση, Lapsus

 

Tags:

Image

Το στάδιο του καθρέφτη

07 Mar

Το στάδιο του καθρέφτη

To στάδιο του καθρέφτη

Nα γιατί τόσα κομμάτια, θρύψαλα, λειψές εικόνες, αποκομμένα μέλη, σπασμένοι καθρέφτες, αίματα, κορμιά χαμένα, αιωρούμενα, παραπεταμένα… στα γραπτά, στην ποίηση, στη λογοτεχνία, στα μι σά: μι σώ μας λόγια, σε φωτογραφίες που βλέπουμε γύρω μας, σε μέλη απλώς σωμάτων που παρουσιάζονται στη διαφήμιση, στην κιτς εκφορά ενός σπουδαίου λόγου, ο οποίος δεν μας αντανακλά, αλλά θα επιθυμούσαμε να μας αντανακλά, και γι΄ αυτό μας κάνει να φαινόμαστε ηλίθιοι, χαμερπείς και γελοίοι.

«Το μικρό παιδί, καθρεφτίζεται μέσα στα μάτια της μητέρας του. Είναι η επιθυμία της μητέρας του για αυτό, που θα το κάνει σημαντικό, θα του δώσει νόημα. Τα συναισθήματα της είναι η εικόνα του. Είναι η εικόνα που θα έχει αφ’ εξής για τον εαυτό του.
Αυτή η εικόνα λοιπόν που βλέπει το παιδί, δεν είναι μια αντικειμενική εικόνα, αλλά μια Imago, δηλαδή μια φαντασιακά επενδεδυμένη εικόνα. Είναι μια Imago του ίδιου του σώματος του.(6) Το είδωλο του, που κατοπτρίζεται, δεν είναι μια πραγματική αντανάκλαση αλλά μια αντανάκλαση φαντασιακή, που θα έρθει να τεκμηριωθεί από αντικειμενικά γεγονότα. Αυτή η αντανάκλαση έχει να κάνει όχι με την πραγματικότητα αλλά με την ψυχική πραγματικότητα».

(To άρθρο, που μπορείτε να βρείτε στον επισυναπτόμενο σύνδεσμό, είναι πολύ ενδιαφέρον — ειδικά για μητέρες που έχουν μικρά παιδιά)

http://e-psychotherapia.blogspot.be/2010/09/blog-post_19.html

 
Leave a comment

Posted by on 07/03/2013 in Το στάδιο του καθρέφτη, Ψυχολογία-Ψυχανάλυση

 

Tags:

Image

Διαφορές νεύρωσης και ψύχωσης

07 Mar

Στό έργο του (o Φρόυντ) «Απώλεια της πραγματικότητας στη νεύρωση και ψύχωση» του 1924 σχολιάζει το γεγονός ότι και οι νευρωνικοί έχουν δυσκολία στον έλεγχο της πραγματικότητας και συγκεκριμένα στο τμήμα αυτό της προσωπικότητας που σχετίζεται με το πρόβλημά τους. Και στη νεύρωση και στην ψύχωση το άτομο έχει να αντιμετωπίσει μία σοβαρή αποστέρηση.

Στη νεύρωση το πρώτο βήμα είναι η απώθηση και το 2ο βήμα, ύστερα από την αποτυχία της απώθησης, είναι η δημιουργία τού νευρωνικού συμπτώματος. Στην ψύχωση το 1ο βήμα είναι η αποκήρυξη της πραγματικότητας καί το 2ο βήμα είναι η δημιουργία μίας νέας πραγματικότητας σύμφωνα με την επιθυμία τού υποκειμένου.

Το άγχος και η συνυπάρχουσα οδύνη μαρτυρούν ότι οι προσπάθειες αυτές δεν είναι και τόσο επιτυχείς. Δίνει το παράδειγμα μίας ασθενούς του, η οποία ήταν ερωτευμένη με τον άνδρα της αδελφής της. Όταν η αδελφή της πέθανε της ήρθε η σκέψη «τώρα είναι ελεύθερος και μπορεί να παντρευτεί εμένα». Έκανε απώθηση αυτής της σκέψης, η επιστροφή τού απωθημένου όμως της δημιούργησε σαν σύμπτωμα υστερικούς πόνους. Αν η ασθενής ήταν ψυχωσική η αντίδρασή της θα ήταν άρνηση του θανάτου της αδελφής της.

http://www.psychoanalysis.org.gr/pagefull.php?id=34&mytable=ergasies

 
Leave a comment

Posted by on 07/03/2013 in Διαφορές νεύρωσης και ψύχωσης, Ψυχολογία-Ψυχανάλυση

 

Tags:

Image

Τι είναι υποκείμενο;

07 Mar

Tι είναι υποκείμενο;

Ο όρος υποκείμενο στον Λακάν συνάπτεται με τη γλώσσα στο βαθμό που το υποκείμενο ως τέτοιο είναι κενό, στην ουσία είναι ένα ανοιχτό ερώτημα, είναι το ίδιο το ερώτημα που θέτει, «ποιος είμαι», «τι θέλω», το υποκείμενο μέλλει να πραγματωθεί, πρόκειται για μια διαδικασία πραγμάτωσης και έλευσης. Με αυτή τη λογική το υποκείμενο για την ψυχανάλυση είναι το υποκείμενο της επιθυμίας το οποίο μπορεί να υπάρξει με το τίμημα ενός ευνουχισμού που πρωταρχικά είναι ένας ευνουχισμός που επέρχεται επειδή ακριβώς μιλάει, επειδή ακριβώς είναι ένα ον που χρησιμοποιεί τη γλώσσα, και μιλώντας κάτι χάνει από την απόλαυσή του.

Nτόρα Περτέση, ψυχολόγος, Δρ ψυχανάλυσης

Το κείμενο προέρχεται από τον παρακάτω σύνδεσμο :

http://8apeiro.blogspot.be/2011/12/th-1929.html

 
Leave a comment

Posted by on 07/03/2013 in Τι είναι υποκείμενο;, Ψυχολογία-Ψυχανάλυση

 

Tags:

← Older posts