RSS

Category Archives: Δημήτρης Καλοκύρης

Δημήτρης Καλοκύρης, Το αύριο της νύχτας

.

2.

Κάθε φορά που ταξιδεύεις σε μια άλλη ηλικία

είναι σαν να πρωτοβλέπεις τις κατόψεις

του λαβύρινθου

με το μελάνι και το κάρβουνο σημαδεύοντας

το νήμα και τη στάθμη στα εδάφη της ζωής.

.

Μ’ αυτή την τεχνική ξεγελάει ο άνθρωπος το θάνατο.

Η τέχνη είναι ένας τρόπος

ν’ αλλάζουν μέσα σου οι πορείες των πραγμάτων.

.

Το Ίλιον δεν αλώθηκε με άρματα ή μηχανισμούς

 αλλά με ένα ξύλινο κουτί σε σχήμα αλόγου

– και μάλιστα ελληνικής κατασκευής.

.

Artwork: Jan Sluijters

.

 

Δημήτρης Καλοκύρης, Κρούσματα

.

ΤΟ «ΔΙΑΚΥΒΕΥΜΑ»

Όταν η πολιτική ορίζεται ως τέχνη του εφικτού

η Τέχνη ασκεί πολιτική του ανέφικτου

.

Η ΓΡΑΦΗ

Συνοπτικά, η λογοτεχνία αντιλαμβάνεται το Νόημα σαν μια υδρόγειο σφαίρα, την οποία σουτάρει ο Χρόνος προς τα δίχτυα της μνήμης. Τα χρέη του τερματοφύλακα πληρώνει ο καθρέφτης.

.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ

Ο ρυθμός να προηγείται του λόγου.

Συνεπώς, το μυστικό της ποίησης δεν είναι το ρίμα,

το μυστικό της ποίησης είναι το ρήμα.

.

Δημήτρης Καλοκύρης, Ισαύρων, «Κρούσματα»,  σελ. 14-15, εκδόσεις Άγρα, 2015

Αrtwork: Jan Sluijters

 

Δημήτρης Καλοκύρης, Λευιτικόν

.

γ. ΛΕΥΙΤΙΚΟΝ

H μάνα του Γκόργκι και η μάνα της Περλ (φλας) Μπακ, αρπαγμένες στα χέρια. Ο πατέρας του Στρίντμπεργκ ανάμεσα να τις χωρίσει. Το φεγγάρι στην κόρη του ματιού. Πλησιάζει ο Άλλος γιος, σφυρίζοντας το τραγούδι της αδελφής μου. Η εξαδέλφη Μπέτυ σχεδόν διάφανη, με συρματάκια στο στόμα, συντονισμένη σε βραχέα χρονικά. Ο εξάδελφος Πονς με αμυγές στο γόνατο και αφύσικες αλληγορίες. Ο θείος Βάνιας ψαρεύει το κενό. Η θεία Έμπνευση τού πλέκει το εγκώμιο. Ο θείος Ιούλιος πυρπολεί το ημερολόγιο. Ο ανιψιός του Ραμώ σκοτεινιασμένος.

Δημήτρης Καλοκύρης, Ισαύρων, «Νύχτα, Βιο-μηχανία (α΄-ιβ΄)»,  σελ. 14-15, εκδόσεις Άγρα, 2015

Αrtwork: Abraham Manievich

 

Δημήτρης Καλοκύρης, Η παραμικρή λεπτομέρεια

Όταν το Γενάρη του ’61 η πολιτική κατάσταση στο Κονγκό αγρίεψε, ανακατεύτηκαν Σοβιετικοί με Κινέζους και δολοφονήθηκε ο ηγέτης της ανεξαρτησίας Λουμούμπα, μ’ έστειλαν οι γονείς μου στην Αθήνα, εσωτερικό σε γαλλικό λύκειο που το διαχειρίζονταν ελληνόρυθμοι μαριανοί μοναχοί – κάτι φτωχά παιδιά φραγκολεβαντίνων από τις Κυκλάδες, που τα περιέθαλψε η καθολική εκκλησία, τους κρέμασε μπρούτζινα σταυρουδάκια στο λαιμό και τους μύησε στος ψυχοβόρους μύθους της.

Εκεί κατάλαβα πώς προήλθε η λαϊκή δοξασία ότι η παρουσία ιερέα στο πλοίο προμηνύει πάντοτε τρικυμία. Πήγαινα στην τελευταία τάξη όταν οι γονείς μου πνίγηκαν σε ναυάγιο ανοιχτά της Μήλου, μετακομίζοντας με όλη την κινητή περιουσία μας (και ένα αυτοκίνητο μάρκας Σιτροέν) για την Ελλάδα. Ο καπετάνιος λεγόταν Παπάς.

Στο εν λόγω γαλλόφωνο σχολείο φοιτούσαν νέοι από διάφορες χώρες. Εκεί γνώρισα τελειόφοιτο τον κατόπιν διαπρεπή Ολλανδό μουσικό Βαν Γκέλη, δύο Ιταλούς διδύμους που εξελίχτηκαν σε ιδιοκτήτες πολυκαταστήματος, ενώ θυμάμαι ακόμη τον Κωστάκη Α., ικανότατο στο βόλεϊ, περιζήτητο στις παρέες για το ευρηματικό χιούμορ του και σήμερα συνταξιούχο της Ε.Υ.Π. Δεν ξεχνώ ούτε τον Σπύρο Γ. από την Αταλάντη, που έγινε κατόπιν χημικός, ειδικεύτηκε στη φαρμακολογία και ασχολήθηκε με τα λεγόμενα Orphan Drugs, τα φάρμακα σπανίων παθήσεων, όπως το αρνητικό σύνδρομο Χάου, η συγγενής κειμενοπάθεια κ.ά.

Συμμαθητής μου υπήρξε επίσης κάποιος Δάγαλης (μου διαφεύγει το μικρό του όνομα αυτήν τη στιγμή), ψηλόλιγνος, κοκκινοτρίχης, σαν Ιρλανδός, τον οποίο συνάντησα πρόσφατα σε έκθεση αυτοκινήτων με τον δεκαεξάχρονο γιο του. Είχε προσχωρήσει με φανατισμό στην Αίρεση της Δραχμής, μία σέχτα που τα μέλη της γράφουν ακόμα με πολυτονικό σύστημα, ζυγίζουν με οκάδες, μετράνε με πήχεις, συναλλάσσονται μεταξύ τους με επιταγές σε εικονικές δραχμές, απαξιούν το Γρηγοριανό ημερολόγιο και τη Γιουροβίζιον, δεν αλλάζουν την ώρα δύο φορές το χρόνο στα ηλιοστάσια, μιλούν στο σκύλο τους στον πληθυντικό και τον νηστεύουν τις σαρακοστές, βασισμένοι στο θεώρημα του Λόβλοκ, κατά το οποίο το δεκαδικό μετρικό σύστημα, με τα μέτρα, τα κιλά κτλ., δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μέρος του ψυχολογικού πολέμου που σοφίστηκε ο Ναπολέων – «ένα είδος νοητικής τρομοκρατίας για να φέρει σε απόγνωση τον εχθρό, ο οποίος μετρούσε τα υπάρχοντά του με πόδια, γιάρδες και γαλόνια».

Τελείωσα το σχολείο υπό τη χαλαρή κηδεμονία του αδερφού της μητέρας μου, που ήταν μικροβιολόγος, είχε δύο διοπτροφόρες κόρες και σύζυγο νηπιαγωγό. Έδωσα τις νενομισμένες εξετάσεις στο πανεπιστήμιο και, με  την υλική του συμπαράσταση πάντοτε, βρέθηκα να σπουδάζω στη Θεσσαλονίκη γαλλικά. Eugeni Forcano 3Βεβαίως, δεν με απασχολούσαν καθόλου οι ηθικές φυτολογίες του Μπωντλαίρ, οι αστραπιαίες εκλάμψεις του Ρεμπώ, οι αμφίφυλες μαντείες του Απολιναίρ και οι αθλιότητες του Ουγκώ, που μας δίδασκαν ακροποδητί στα σπουδαστήρια. Ούτε τίποτε άλλο από τα κοινά με απασχολούσε, εδώ που τα λέμε.

Μπορώ να εκτιμήσω τώρα ότι η Δανάη με ερωτεύτηκε ακαριαία, ακριβώς γιατί τη μαγνήτισε η θηριώδης αδιαφορία μου στην εκτυφλωτική παρουσία της, αδιαφορία η οποία, όμως, δεν ήταν προσωπικής κατευθύνσεως, αφού συμπεριλάμβανε και οποιαδήποτε άλλη γυναίκα, φιλοσοφία ή πολιτική παράταξη εκείνη τη ραγδαία εποχή, επειδή το ουσιαστικό και αποκλειστικό αντικείμενο του ενδιαφέροντός μου ήταν τότε η Φυσική.

Δημήτρης Καλοκύρης, Η παραμικρή λεπτομέρεια, σελ. 98-100, από το βιβλίο Μια μηχανή για κινούμενα τοπία και τα συναφή, Εκδόσεις Κοινωνία των (δε)κάτων, 2014

Photo: Eugeni Forcano

.

.

 

Δημήτρης Καλοκύρης, Το βιβλίο της Μελανθίας

10.

Διαυγής Φεβρουάριος.
Σκουλαρίκι αν έχεις βαρύ
να το δώσεις αμέσως στον έμπορο
μήπως και ξαστερώσει το λάδι
μέσα στα ψίχουλα της φωνής

γιατί ο άσπρος αέρας
κακά μαντάτα για τους γεοκτήμονες
και του κλήρου την καταβόθρα θα εννοεί
που βρυχάται απαθής στη σολέα.

Καλοκαίρι ανάρπαστο
θα ξεσπάσει στο νότο.

.

.

Αν κουνηθεί το φρύδι σου ανεξήγητα
πυρκαγιές μακριά και κακία σαν τη χάλαζα
από την πέρα ήπειρο καταφθάνει
με τους σκοτωμένους ομογενείς.

Επειδή και το αίμα
─ όπως το γέλιο κι ο πόλεμος ─
είναι των ανδρών επιφώνημα
για να ξεφεύγουν την πλεξίδα της φωνής σου
και του στήθους σου την ελεύθερη αγκαλιά.

Γι’ αυτό στα πένθη τυλίγεις τα λόγια τους
και δένεις πίσω σφιχτά το μαλλί
όταν γονατίζεις Παρασκευές
θρηνώντας, τάχα, τον αγέννητο επιτάφιο.

Γι’ αυτό παραδίδεσαι στο σεντόνι του
σε μια λίμνη του ιδρώτα αλφαβήτα
με το μέλλον προσκέφαλο παγωμένο.

Αρκεί να ξέρεις πως τα γέλια κι ο πόλεμος
είναι η πιο παλιά πατρίδα των ανθρώπων.

.


1.
Η εργασία των ανδρών
είναι ο χειμώνας.

Ένας φόβος που έρχεται
(το αόρατο άγγιγμα
που σε πάει προς τα πίσω)
πως η γλώσσα κλαδάκια δεν έχει.

Όποιος θα βαφτιστεί στις εφτά
του μηνός παντοδύναμος
κι όποιος θα φτύσει στην κολυμπήθρα
ακατανίκητος των αισθημάτων θα εγγραφεί.

Μεγαλώνουν οι γάτες
μελανές και αστείρευτες.

Μάη να μη γεννηθείς
κι αν γεννηθείς μην παντρεύεσαι
και στο γάμο τουλάχιστον
πράσινο ή σταχτί μη φορέσεις
κυκλοφορούν στις μοίρες αρουραίοι γιατί.


[…]

.

2.
Ο χρόνος πέφτει
με το κουταλάκι.

Ποτέ να μην πιστεύεις άνθρωπο με δυο ρουθούνια
και άνθρωπο με φουντωμένα μαλλιά
ή άνθρωπο που τρίζει το λαρύγγι του
σαν καγκελόπορτα
γιατί τα λόγια είναι κεράσια
και σπρώχνει το ένα το άλλο
μέχρι τη θάλασσα

όπου στα βάθη της ένα τόξο τυλίγεται
κι απάνω στην καμπύλη της λάμψης του
ο ήλιος ψαλιδίζει τα ακροστόλια.


[…]

.

Αγάπη λες μια μαύρη πεταλούδα
Που σ’ ακουμπάει για μια στιγμή
κι ύστερα πεταρίζει παρακάτω.

Να μην την κυνηγάς ποτέ με λόγια
και να την παγιδεύεις
νύχτα-μέρα στα εγκαύματα.

Μόνο το σώμα σου, μεγαλώνοντας
θα σου εξηγεί τα πικραμένα γεγονότα
όπως θα βάφεις τα νύχια των ποδιών σου
στη θάλασσα.
[…]

Δημήτρης Καλοκύρης, Το βιβλίο της Μελανθίας, Εκδόσεις Άγρα, 2006

Πίνακες: Jos De Mey, Jose Roosevelt,  Loretta Lux

.

.

 

Δημήτρης Καλοκύρης, Οι ανθολογίες

.

είναι όπως τα κεράσια:
τρως τον καρπό
βάφεις το στόμα
και φτύνεις το κουκούτσι του

στα μούτρα της Λήθης.

Από την ανθολογία Η Ελληνική Ποίηση του 20ου Αιώνα, εκδ. Μεταίχμιο, 2008,

Επιμέλεια-Ανθολόγηση: Ευριπίδης Γαραντούδης

Πίνακας: Casajordi Bousquet