Category Archives: ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΡΙΟ

[…] Προσωπικά, αδημονούσα να με ενημερώσετε επιπλέον για τις δύο φορές που ο Πατρίκ μας έφθασε στο σπίτι χωρίς εσώρουχο και με το παντελόνι του αιμόφυρτο. Πονάς, Πατρίκ, τον ρώτησα; Kόλπα! μου είπε, και δεν με άφησε να τον πλησιάσω. Αγκάθια! Eίδες τον κύριο Φρανκ σήμερα; Πατρίκ, Πορδή, Πατέρας! μου απάντησε, μ’ έκφραση αλλοιωμένη, σαν καρικατούρας, έτσι όπως πρόφερε με πρωτάκουστη ωμότητα τις φράσεις με τα Π του. Τι κάνατε σήμερα με τον κύριο Φρανκ, βάλατε πολλά γράμματα στον σάκο; Πατρίκ, Πορδή, Πατέρας! ανασήκωσε λίγο το πιγούνι κι έπειτα βρέθηκε, ανοιγοκλείνοντας τις βλεφαρίδες, σ’ ένα τοπίο δίχως σύνορα, προορισμό, αρχή, μέση και τέλος, ενώ τα χέρια του έφτιαχναν χέλια και νήματα αράχνης στον αέρα. Τη δεύτερη φορά που έφθασε με αίματα στο σπίτι, αναζήτησε ένα παρατημένο και φτηνό κασκόλ από μαλλί, που το ξετρύπωσε στην αποθήκη. Κουρελιασμένο πλέον, σε χρώμα φούξια με λίγο πορτοκαλί στα κρόσσια και με κομπάκια,ήταν σαν τούτο το κουρέλι να βρισκόταν σε πλήρη αρμονία μ’ ένα μυαλό που έβρισκα πως σβόλιαζε όλο και πιο πολύ μέρα με τη μέρα. Κουνούσε ρυθμικά και το κεφάλι, όσο τα δάχτυλά του παλεύανε να ξεκολλήσουν εκείνα τα κομπάκια, κάτι στρατιώτες κουλουριασμένους σε αποσύνθεση, παλεύντας με ζέση να αιχμαλωτίσει την ενέργεια των έντονων χρωμάτων. Το δέρμα στα χέρια του ξεφλούδιζε και ο Πατρίκ μας άρχισε να παίζει πάλι με το μαχαίρι της πουτίγκας. Όταν έκοβε την πουτίγκα, έκοβε κι ένα δάχτυλο μαζί, αλλά […]

Ιφιγένεια Σιαφάκα, Λευκό από χθες, μυθιστόρημα, Σμίλη, 2017

Πίνακας: Βασίλης Πέρρος

.

.

Παρασκευή 19:00, οι εποχές της πειρατείας, η Φεργκεσία και ο Μπίτμαν Σάννυ, 24 Ιανουαρίου 1969, πάγωσε το ποτάμι, σαπουνόφουσκες

Η μητέρα έβλεπε εκεί όπου τίποτε δεν υπήρχε, όπως και ο Πατρίκ μας άλλωστε, ωστόσο τα φαντάσματά του ήταν εντελώς μεγαλειώδη, κι έτσι δεν τον πίστευε κανείς. Είχε αυτή την ευτυχία ο Πατρίκ μας, να εμπνέει την ανοχή και τη συμπόνια της μικρής μας επαρχίας. Ο δόκτωρ Τζάσμιν μάλιστα μιλούσε ώρες ολόκληρες μαζί του, καπνίζοντας στωικά την πίπα του και ξεγελώντας τον με κάνα νερωμένο ουισκάκι μαζί με τα φιστίκια που του αρέσανε πολύ.  Άλλοτε πάλι τον έπαιρνε για ψάρεμα δίπλα στο ποτάμι, και ο Πατρίκ τού διηγιόταν απίθανες ιστορίες της «παλιάς ζωής» του, όπως έλεγε, ως πειρατής στο ποταμόπλοιο, που χάθηκε στο βυθό του ποταμού εν μία νυκτί, και ας ήταν τ’ όνομά του Κιτρινόλυκος, τώρα τα είχε παρατήσει ικανοποιημένος, έλεγε στον Τζάσμιν, αφού πλέον είχε μαζέψει όλα τα παράσημα που είχε υποσχεθεί στη Φεργκεσία, η οποία όμως αυτοκτόνησε από το πάθος και τη μεγάλη προσμονή πριν της τα παραδώσει. Δεν άντεξε, μαμά, με λάτρευε σου λέω! Ήτανε τότε που ο Πατρίκ μας έθαψε 20 κολιέ, 10 βραχιόλια και 5 μενταγιόν, το θησαυρό του για τη Φεργκεσία, στο λόφο με τις κερασιές.

Αχ, αυτή η ιστορία, Φρανκ, ήταν πολύ πετυχημένη, διότι μου θύμιζε το ιπποτικό ιδανικό στα μυθιστορήματα που διαβάζουν οι κυρίες της Πουτίγκας, όλα τα ανώδυνα που υπόσχονται οι εξ αποστάσεως έρωτες κι όλες τις φαντασίες που ζωγραφίζουν την ομίχλη των δύο εραστών. Ο Πατρίκ μας ποθούσε παράσημα επαγγελματικής επιτυχίας και μια κυρία να αυτοκτονεί για εκείνον! Λίγο το έχετε εσείς να κολυμπάτε μες στον άλλον κομμένο και ραμμένο στα δικά σας μέτρα, χωρίς να σας γυρνάει ούτε ένα σκαμπίλι πότε πότε, για να τον απαξιώσετε αμέσως; Αχ, έχουνε μεγάλη πλάκα όλα αυτά τα παραμύθια, όταν δεν μας παίρνουμε πολύ στα σοβαρά· γινόμαστε καλλιτέχνες όλοι, γλύπτες, αχ, κι ερωτευόμαστε τα ομοιώματά μας. Όχι για πάντα. Αλλά και τι πειράζει αυτό εάν παίζουμε ωραία το παιχνίδι;

Ιφιγένεια Σιαφάκα, Λευκό από χθες, Σμίλη 2017

Artwork: Marcelo Monrea

.

Και τότε φορούσα κάτι πρόχειρο, ένα παλτό, το οποιοδήποτε, συχνά εκείνο το κυπαρισσί, που έχει καταντήσει απ’ τη χρήση αποφόρι των ματιών που μου ’τρωγαν την πλάτη, κι έτρεχα στο δάσος κάτω απ’ τις νιφάδες του χιονιού, έβρισκα στήριγμα σε δέρματα κορμών, κι ήτανε τότε όλα τα μάτια που γράφανε τ’ όνομά μου με τα βλέφαρά στο χιόνι, Φρίντα, Φρίντα, κροτάλιζαν οι ρίζες, σαρκαστικοί περίγελοι, κι όχι δεν ήτανε φωνές, μόνο κομμένα λόγια χάρτινων ανθρώπων, που ’σκαγαν, κορδωμένοι απ’ τα κλαδιά, τα πρόσωπα με κρότο μες στο χιόνι, με τους χοντρούς τους σβέρκους δεμένους σε προσχήματα γούνινων γιακάδων, αρρενωποί πασαλειμμένοι σαπουνάδες, αξιοπρεπείς προπάντων, με τις λάμες τους καλά λιμαρισμένες. Τους ονειρεύτηκα ντεκόρ συχνά, θρυμματισμένους από χρυσοποίκιλτους μπαλτάδες και με τη λάμψη του χρυσού στο έλατο των Χριστουγέννων στημένο στην κεντρική πλατεία του Λαβίλ μας. Κι εγώ εκεί, πώς όχι; φορώντας τον κυνισμό όσων στρογγυλοκάθονται στο επέκεινα του πόνου, άτρωτοι, βουβοί ατρόμητοι, κωφοί, κίτρινοι σαν το κερί, εγώ, η Φρίντα Νέθελ, στη γιορτή, με μπόλικη πούδρα, μαύρα λουστρίνια, φόρεμα ανοιχτό στην πλάτη από κόκκινο βελούδο, μαύρο μεταξωτό φιόγκο γύρω από τη μέση, λαμέ τσαντάκι με παγιέτες και μια μικρή ανεμώνη από στρας να ασφαλίζει.

Μ’ όλα τα σύνεργα των κυριών εκεί, για τρόπαιο αθωότητας, κρατώ τη μικρή Φρίντα από το ένα της χεράκι, τη ζεσταίνω, με το άλλο γλείφει ένα ζαχαρωτό, το πιο πολύτιμο, το πιο γλυκό, το πιο μεγάλο, έναν πράσινο φραμπαλά με μάτια ροζ κι ένα καπέλο κίτρινο, αγορασμένο από το παντοπωλείο στην ανηφοριά του Τζέφερσον. Χαίρετε, χαίρετε, απευθύνω ένα στυφό αλλά ευγενικό χαμόγελο στα χάρτινα πραγματάκια που περπατούνε γύρω μου. Με τούτα τα πολεμοφόδια ανάρρωσης, στέκομαι κάτω από το φωτισμένο έλατο μέσα στον χιονιά και μ’ άδειο από κάθε συναίσθημα στομάχι, χωρίς ν’ ακούω την ανάσα ούτε κανέναν άλλον ήχο, μόνο το παιδικό τραγούδι που λέγαμε με τον Πατρίκ μας, η μικρή Φρίντα τραγουδά, φέρτε μας ένα αγγελάκι στα ζεστά, τα κρύα πο… ο… ο… δαράκια του φτωχού Πατρίκ, ω έλα, μικρό μας αγγελάκι να ζεστάνεις!

Ιφιγένεια Σιαφάκα, Λευκό από χθες, μθστρ., Σμίλη 2017

ι

Η κυρία Τόμσον γνωρίζει τους πάντες και τα πάντα στο Λαβίλ και επιπλέον κάνει χρυσές δουλειές, την άνοιξη ειδικά, όταν το τρίστρατο φωτίζεται μ’ όλες τις αποχρώσεις του ροζ, του κόκκινου, του πράσινου, του μοβ. Από εκείνο ακριβώς το μέρος, εάν προχωρήσεις όλο ευθεία, έχοντας το νεκροταφείο και τη λίμνη αριστερά, βγαίνεις προς την εξοχή. Ναι, εκεί όπου αρχίζει το λιβάδι και όπου, όταν στρίβεις αριστερά, λίγο ευθεία έπειτα, στο τέλος του δρόμου φτάνεις στο ποτάμι. Είναι εκεί όπου σας βλέπω συχνά, πολλά χρόνια τώρα, και με αποφεύγετε, και δεν γνωρίζω αν έχετε κάνει ακριβώς τον ίδιο δρόμο, δηλαδή αν με παρακολουθήσατε, σίγουρα το ξέρει η κυρία Τόμσον, ή αν έχετε πάρει το μονοπάτι που ξεκινάει πίσω απ’ το σπίτι σας. Ναι, ήσαστε τον προηγούμενο μήνα εκεί πέρα. Έστριψα το κεφάλι, κι όταν σας είδα, αφού έσιαξα τη δαντέλα στο κυπαρισσί φουστάνι, που μ’ έχει κουράσει πολύ το ύφασμά του, μου ήρθε εκείνη η τρελή ιδέα να γίνω χόρτο και μια άλλη τρελή επιθυμία για ένα ζεστό τσάι περγαμόντο. Ήθελα να είμαι χόρτο που πίνει περγαμόντο. Αν έχω τον Θεό μου! Κι όσο κι αν έκανα προσπάθεια να εμποδίσω αυτήν τη σκέψη, δεν τα κατάφερνα, κι έσφιγγα, έσφιγγα τους κροτάφους με τα κυπαρισσιά μου γάντια, χτυπώντας τα μποτίνια μου στο χιόνι· μέχρι που ο λαιμός μου έκανε μια σύσπαση κι ένιωσα περίφημα επιτέλους, όταν αποδέχθηκα πως τη στιγμή εκείνη ήμουν συνειδητά πολύ χαρούμενη που ήθελα να είμαι χόρτο και να πίνω περγαμόντο. Πώς το βρίσκετε εσείς αυτό; Κι όλα αυτά γίνανε απαλά, όπως η πτώση του χιονιού, κι ορμητικά, όπως τα χλιμιντρίσματα αλόγων, όταν ήρεμοι τρώμε ένα κομμάτι από πουτίγκα, και σίγουρα και αναλλοίωτα, όπως η νύχτα που δεν θα μεταλλαχθεί ποτέ σε μέρα, και ναι! ήταν πολύ πραγματικά, γιατί απλώς συνέβησαν σ’ εμένα.

Πίνακας:Jamie Wyeth

;

;

Αχ, όλα αυτά είναι μια γλυκιά ανάσα στη ζωή μας! Yποψιάζομαι βέβαια πως έχετε βρει τον τρόπο, επειδή για τίποτε δεν σας καίγεται καρφάκι, να αποκαλύπτεσθε άμεμπτος ως διευθυντής ταχυδρομείου παρά τις βλεμματικές σας ξιφασκίες. Επικαλείστε μια μικρή ποσότητα σαγήνης, που επιτείνει το πλάγιό σας βλέμμα, όταν το κρύβετε στον ανασηκωμένο γούνινο γιακά σας – θυμίζετε, λένε τα κουτσομπολιά, είτε πολιτικούς είτε χολιγουντιανούς αστέρες. Η Μάιρα Φέρλαντ, που έχει σχέση με μια κοντινή ξαδέλφη σας, επιβεβαιώνει μια φωτογραφία σας σε τρία τέταρτα, που, αν δεν ήταν βγαλμένη στο βουνό, θα λέγαμε ότι ήσαστε υποψήφιος βουλευτής. Τεντωμένος, αγέρωχος, μ’ ένα πικρό χαμόγελο ατένιζε το μέλλον ο Φρανκ Σλάις, είπε. Φορούσε ένα μπλέιζερ και είχε ένα μικρό σπυρί στο δεξιό του μάγουλο, σημάδι που τον έκανε ανθρώπινο και φυσικό. Να φανταστείτε ότι η Έρικα Λίβερσον βρίσκει πως μοιάζετε στον Ίλαϊ Γουάλας, στον άσχημο εκείνης της ταινίας σπαγγέτι με τον καλό και τον κακό.

Iφιγένεια Σιαφάκα, Λευκό από χθες, μθστρ., Σμίλη 2017

Φωτό: Umberto Verdoliva

;

;

Πώς περπατάτε, αλήθεια, έτσι; Μερικοί κακότροποι λένε πως έχετε καταπιεί μπαστούνι και ότι διακρίνεστε από μια κάποια σκληρότητα στο στήσιμο του σώματος. Προσωπικά, θα έλεγα πως έχετε ζωστεί ένα φτηνό σωσίβιο από καουτσούκ και ότι επιπλέετε αγέρωχος με την αυταρέσκεια που σας προσφέρει η κακία. Kαι τι θα πει άραγε κακία; Ω, όλοι μιλούν για την κακία, κι έχει καταντήσει στις μέρες μας πλέον καραμέλα… να, μάλλον θα πει ότι βρισκόμαστε ασώματοι και φοβισμένοι, έτοιμοι να συντρίψουμε τους άλλους, γιατί διεκδικούμε τη θέση μας στο σώμα τους· θέση που μας αρνήθηκαν αυτοί. Κάπου το διάβασα αυτό. Ανόητα πράγματα και μπερδεμένα! Ατιμούλη, εσείς όμως πάντα κρατάτε τις αποστάσεις απ’ τον εαυτό σας, κι έτσι γίνεστε βδέλλα στον άσχετο κοσμάκη!

Ποιος, όμως, να σας υποψιαστεί; Δωρίσατε και στην κόρη του δημάρχου, ενώπιον όλου του σεβαστού Λαβίλ μας πέρυσι, τη 2^η ημέρα της Πουτίγκας, εκείνη την κρέμα με βανίλια και λεμόνι. Μαμά, μελόνι, όχι πουτίγκα! μαμά, μελόνι! η μικρή Ατζουλέτα αναγραμμάτιζε όλη την ξινίλα, μελόνι! μελόνι! διεκδικώντας τη δική σας! Δεν χάσατε την ευκαιρία να αγοράσετε κείνο το μικρό βαζάκι της βανίλιας-λεμόνι, με την όμορφη ζωγραφιά από το χιονισμένο δάσος στο γυαλί του, υψώνοντάς το αεροπλανάκι, ζόοοουπ, για τη μικρή μου Ατζουλέτα! σκύψατε και είπατε –και από πότε «μου», παρακαλώ;– μπρος σ’ ένα λινό φούξια φουστανάκι με λευκό γιακά,κέντημα από λεβάντες στην μπορντούρα κι έναν τόνο βαριάς άνοιξης απ’ την τεράστια πεταλούδα στις ξανθές μπουκλίτσες. Ζόοοουπ, για τη μικρή μου Ατζουλέτα και τη μοβ πεταλουδίτσα! ρίξατε για λιπαντικό, έτσι όπως είστε γλοιώδης στη φωνή, εκείνο το θρόισμα που κάνουνε τα στάχυα, όταν πέφτει ομίχλη στο λιβάδι και το αεράκι αρχίζει να τα γρατζουνάει, και, ω, ναι, τότε θολώνει απ’ την ομίχλη η εικόνα στο λιβάδι, κι αυτά γελάνε χαζεμένα και ω, είστε εσείς ο ποιητής με τα λεμόνια τα μελόνια!

Ιφιγένεια Σιαφάκα, Λευκό από χθες, μυθιστόρημα, Σμίλη 2017

.

.

H μυστηριώδης εξαφάνιση του Πατρίκ Νέθελ το 1967 κι ένα συνταρακτικό νέο, δυο χρόνια αργότερα, πυροδοτούν την επιστολή της αδελφής του Φρίντας Νέθελ προς τον Φρανκ Σλάις, διευθυντή του ταχυδρομείου της επαρχίας του Λαβίλ. Η επιστολή θα ολοκληρωθεί σε δέκα ημέρες, εν μέσω μιας ακατάπαυστης χιονοθύελλας, και σε μια καθοριστική στιγμή για την οικογένεια των Νέθελ, ενώ αναμένεται η επιστροφή του εξαφανισμένου γιου. Τα γραφόμενα της Φρίντας Νέθελ αποκαλύπτουν όχι μόνο ένα βίαιο ενδοοικογενειακό τοπίο αλλά και την απρόσκοπτη συνδιαλλαγή του μ’ ένα αντίστοιχο κοινωνικό περιβάλλον, όπου η θρησκοληψία, η υποκρισία, η επιδειξιμανία και η άγνοια συντηρούν και ενδυναμώνουν. Κατ’ επέκταση, η βία, η τρέλα και η ευθύνη ξεδιπλώνονται ως κεντρικά μοτίβα στον λόγο της Φρίντας Νέθελ. Η μέρα της επιστροφής του αδελφού της θα επαληθεύσει, άραγε, την αντιστρόφως ανάλογη σχέση ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο, αποδίδοντας τα εύσημα σε μιαν ηρωίδα ή σε μιαν αντι-ηρωίδα εν τέλει;

Το μυθιστόρημα χαρακτηρίζεται από την αμεσότητα και το θεατρικό στοιχείο της πρωτοπρόσωπης αφήγησης, το τραγικό σε συνδυασμό με το μπουρλέσκ και το παράλογο, την υπόγεια ειρωνεία και το παίγνιο, την εναλλαγή της γλώσσας και των ρυθμών της. Αποτελείται από δεκαοκτώ κεφάλαια, των οποίων η γραμμική σχέση με τον χρόνο περιορίζεται στο δεκαήμερο της συγγραφής της επιστολής. Οι χαρακτήρες, οι σχέσεις και οι συγκρούσεις ανάμεσα στα πρόσωπα αποκαλύπτονται σπονδυλωτά μέσα από συμβάντα που λειτουργούν όπως η μνήμη και οι απωθήσεις και έχουν ως κύριο μέλημα τη δημιουργία ενός συμπαγούς μυθιστορηματικού χώρου, ο οποίος στη συνέχεια ανατρέπεται.