Πρώτη του ύλη, το απλούστερο των υλικών, ο πηλός. Χώμα και νερό. Όπως έλεγε ο Κώστας, συμβόλιζαν γι’ αυτόν τη μάνα γη, που θρέφει τους ανθρώπους, και τον ουρανό, που στέλνει με τη βροχή ζωογόνο νερό και κάνει την ανθρωπότητα να ονειρεύεται. Το σκεπτόταν συχνά αυτό όταν δούλευε και ένιωθε μια ιδιαίτερη τρυφερότητα για τον πηλό, έχοντας πλήρη συναίσθηση ότι χωρίς αυτόν δεν θα μπορούσε να υπάρχει και ο ίδιος, υλικά και πνευματικά. Ο πηλός ήταν το μέσο να επιβιώνει με τα κεραμικά του και παράλληλα να εκφράζει ως καλλιτέχνης τα βαθύτερα της ψυχής του, με τα γλυπτά του. Ο πηλός ήταν ο ίδιος ο εαυτός του. Στο οριστικό του φευγιό από τη ζωή θα γινόταν ένα με το χώμα, αυτό το θαυματουργό, της δημιουργίας, της ζωής. Γι’ αυτό και ήταν εναντίον της αποτέφρωσης των νεκρών. Θα επέστρεφε κι αυτός, όπως αιώνες τώρα επέστρεφαν στη γη τα κεραμικά, τα οποία, αφού υπηρετήσουν τον άνθρωπο, σπασμένα, θρυμματισμένα, καταλήγουν στην αρχέγονη μήτρα. Ειδικά για τα γλυπτά του όμως έψαχνε μια λύση η οποία θα επέτρεπε να παραμείνουν στον πηλό, το πρωτογενές τους υλικό, αλλά συγχρόνως και να μη φθείρονται μέσα στον χρόνο. (…)

Ένα μυστικό του πηλού για να μη σκάει είναι να τον αφήνεις να στεγνώνει σιγά-σιγά. Να μένει λίγο ξεσκέπαστος, χωρίς τις βρεγμένες λινάτσες, για να αναπνέει και να στεγνώνει σταδιακά, μέχρι να μείνει όλο το έργο ξεσκέπαστο, ανοιχτό στον αέρα. Σαν κάποιος να έρχεται από έναν άλλο κόσμο και πρέπει εσύ να του μαθαίνεις να παίρνει μικρές ανάσες στην αρχή, μέχρι τελικά να προσαρμοστεί και να μπορεί να παίρνει βαθιές αναπνοές. Αυτό δεν πετύχαινε πάντοτε και λίγο-πολύ όλα τα έργα έπρεπε για σιγουριά να ψηθούν στο φούρνο. (…)

Στους τοίχους κρέμονταν ακόμη τα κάδρα με τα σχέδια και τις ελαιογραφίες του Κώστα, καθώς και τα ανάγλυφα που είχαν αναρτήσει. Όλοι οι τοίχοι, όλα τα αντικείμενα που υπήρχαν στο εκθετήριο ήταν σκεπασμένα με σκόνη. Ο Κώστας σκέφτηκε πως αυτή η σκόνη, η σκόνη από τα δημιουργήματά του, είχε μπει στους πνεύμονες της Ελένης. Αυτή η σκόνη την έστελνε τόσο κοντά στο θάνατο. Ακίνητος, παρατηρούσε την αίθουσα, περιεργαζόταν όλο το χώρο, έψαχνε κάθε εκατοστό με τα μάτια και, τέλος, άρχισε να κινείται. Έσκυβε πότε πότε, έπιανε τα κομμάτια των γλυπτών κοιτάζοντάς τα προσεκτικά, προσπαθούσε να σκεφτεί από ποιο γλυπτό ήταν κάθε κομμάτι. Ορισμένα είχαν διαλυθεί εντελώς, κι αυτό γιατί οι αρματούρες που χρησιμοποιούσε ο Κώστας για να στηρίξει τα γλυπτά του ήταν πολύ γερές σιδερένιες κατασκευές και είχαν βάρος. Με την πτώση των αγαλμάτων και το βάρος που είχε ο σιδερένιος σκελετός τους, αυτά χτυπήθηκαν ακόμη περισσότερο. Έτσι, πάρα πολλά θρύψαλα, πάρα πολλά κομμάτια, δεν μπορούσε να τα αναγνωρίσει, να καταλάβει από ποιο έργο προέρχονται. Φαντάστηκε τα έργα του αγκαλιασμένα σ’ έναν μακάβριο χορό υπό τους ήχους του φοβερού βουητού του σεισμού, να αποσαθρώνονται σε κάθε στροφή, να χάνουν κι ένα μικρό ή μεγάλο κομμάτι τους και τέλος να σωριάζονται στο πάτωμα. «Χωρίς ψυχή» ψιθύρισε με ολόστεγνο στόμα. «Χωρίς ψυχή».

Artwork: Avery Palmer

Γιώργος Δουατζής, Ανάσα από πηλό, σελ 52-53, σελ. 101, σελ. 282-283, Εκδόσεις Πάπυρος, 2015

.

.